جمادی الاول سال 200 = اول ژانویه سال 816 .

2 . الاعلام زرکلی، ج 1، ص 21.

3 . الأغانی، ج 23، ص 155 ; تاریخ بغداد، ج 7، ص 44 ; الاعلام زرکلی، ج 1، ص 27 ; خزانة الأدب، ج 3، ص 458 ; طبقات الشعراء، ص 241 ; الفهرست، ص 200 ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ج 3، ص 104 ; اعتاب الکتّاب، ص 77.

4 . الاعلام زرکلی، ج 9، ص 150 ; فوات الوفیات، ج 6، ص 37 ; تاریخ بغداد، ج 13، ص 451 ; لسان المیزان، ج 6، ص 231.

5 . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 129 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 244 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 534 و 558 ; العبر، ج 1، ص 230 ; مقاتل الطالبیین، ص 518 و 542 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 302 و 309 ; مروج الذهب، ج 3، ص 439 ; ابن خلدون، ج 3، ص 309 و 514.

6 . الاعلام زرکلی، ج 1، ص 365.

7 . الاعلام زرکلی، ج 2، ص 150 ; قفطی، اخبار العلماء بأخبار الحکماء، ص 111 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «جابر بن حیان» ; فرّوخ، تاریخ العلوم عند العرب، ص 242، 243، 246 و 248 ; الفهرست، ص 498 ; دکتر مایرهوف ، تراث الاسلام، ص 445 به بعد.

8 . الأغانی، ج 15، ص 35 ; فوات الوفیات، ج 2، ص 125 ; الشعر والشعراء، ص 515.

9 . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 220 ; تهذیب التهذیب، ج 4، ص 295 ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ص 195.

10 . الاعلام زرکلی، ج 5، ص 325 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 95 ; اعلام النساء، ج 4، ص 368.

11 . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 185 ; وفیات الاعیان، ج 5، ص 231 ; العبر، ج 1، ص 335 ; طبقات الحنابله، ج 1، ص 381 ; تاریخ بغداد، ج 13، ص 199 ; شذرات الذهب، ج 1، ص 335 ; حلیة الاولیاء، ج 8 ، ص 360.

12 . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 273 ; اخبار الحکماء، ص 208.

13 . الاعلام زرکلی، ج 9، ص 75 ; الولاة والقضاة، ص 136 ; تاریخ ابن اثیر، ج 5، ص 95 و 96 ; همان، ج 6، ص 137 و 314 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 479 و 542 ; العبر، ج 1، ص 332 ; المعارف، ص 389 ; ابن عذاری، ج 1،ص 109 ; ابن خلدون، ج 3، ص 521 ; همان، ج 4، ص 416.

یادداشت ها

[ 1 ] . منظور این است که در سلسله امامان اسماعیلیه، نام طیب را بعد از پدرش آوردند و حافظ را به عنوان امام اسماعیلی نشناختند.

[ 2 ] . در این جا، منظور غرب کشورهای اسلامی و افریقاست.

[ 3 ] . متأسفانه مؤلف محترم به رغم آن که رجالیان جابر را در شمار اصحاب و شاگردان امام صادق (علیه السلام) یاد کرده اند کم ترین اشاره ای بدین مطلب نکرده است .

رویدادهای اسلام از 201 ـ 210 ق

سال 201 ق = 816 ـ 817 م

رویدادها

* عباسیان در بغداد از منصور بن مهدی، امیر بصره و عموی مأمون درخواست کرد که خلافت را بپذیرد، ولی او خلافت را رد کرده و سمت جانشینی مأمون در شهر بغداد را پذیرفت.

* مأمون، برادرش، قاسم «المؤتمن» را از ولایت عهدی عزل کرد و پس از گرایش به علویان ولایت عهدی را به علی بن موسی، معروف به «علی الرضا» سپرد. سپس او را از مدینه به محل سکونت خود; یعنی خراسان فرا خواند و دخترش را به همسری او درآورد.

* عباسیان در بغداد از خبر ولایت عهدی علی بن موسی الرضابرآشفتند و ابراهیم بن مهدی (عموی مأمون) را به خلافت برگزیدند و با وی به عنوان خلیفه، بیعت کردند.

* با غیبت مأمون و چیرگی عیاران و راهزنان و غارت اموال توسط آنان، آشوب و آشفتگی فراگیر شد. مردم با تشکیل گروه های داوطلب برای امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از فساد و مقاومت در برابر عیاران، با نصر بن مالک خزاعی برای انجام این مهم بیعت کردند.

* درگذشت عبدالله (اول) پسر ابراهیم بن اغلب و جانشینی برادرش، زیادة الله بر امارت افریقیه.

حوادث طبیعی

* در خراسان و اصفهان و ری قحطی روی داد و بسیاری از مردم به هلاکت رسیدند.

وقایع نظامی

شورش ها

* آذربایجان (شورش بابک خرّمدین): بابک سر به شورش و نافرمانی برداشته و با امپراتور بیزانس، میخائیل دوم و پس از او با پسرش، تئوفیلوس پیمان بست.

* شورش زطّ : «زطها» در بطیعه (جنوب عراق) شورش کرده و ضمن راهزنی، غلاّت را نیز به غارت بردند.

درگذشتگان

* عبدالله بن ابراهیم اغلب.

* ماسرجویه.

* ماشاء الله.

[ 1 ] . چهارشنبه اول محرم سال 201 = سی ام ژوئیه سال 816 ; پنج شنبه هشتم جمادی الثانی سال 201 = اول ژانویه سال 817 .