احمد بن ابی خالد أحول

وی از نویسندگان و اصالتاً شامی بود که مأمون، او را در سال 205 ق به وزارت خود برگزید و بدین ترتیب، در بارگاه مأمون صاحبِ نفوذ بسیار شد. او مأمون را واداشت تا ولایت و حکومت خراسان را به طاهر بن حسین واگذار کند، که در آن زمان از سوی مأمون و پس از خلع و قتل امین حاکم بغداد بود، هم چنین با وساطت احمد بود که مأمون، عموی خویش، ابراهیم بن مهدی را مورد عفو قرار داد. علّت خشم مأمون بر ابراهیم، بیعت مردم با وی پس از قتل امین بود.[1]

سید ازدی

سید بن انس ازدی، امیر موصل و از دلیرمردان سخنور بود. وی از نزدیکان و افراد مورد اعتماد مأمون به شمار می آمد و مأمون او را به جنگ با تبه کاران و آشوب گران روانه می کرد. شیوه سید هنگام روبه رو شدن با دشمن این بود که در خط مقدم قرار می گرفت و به تنهایی به سوی دشمنان می تاخت.

میان او و «زریق بن علی بن صدق» که از مخالفان بزرگِ مأمون بود، درگیری و جنگ هایی روی داد. در یکی از این نبردها، یکی از افراد زریق سوگند یاد کرد که سید را بکشد و پس از نبردی طولانی، هر دو کشته شدند. چون این خبر به مأمون رسید، خشمگین شد و محمد بن حمید طوسی را به جنگ با زریق و بابک خرمدین گمارده و حکومت جزیره و آذربایجان را بدو سپرد.[2]

صنعانی

ابوبکر عبدالرّزاق بن همّام بن نافع منسوب به حمیر حافظ، محدث و از راویان ثقه و مورد اعتماد بود. در صنعا به دنیا آمد و بدان جا منسوب است. وی از اوزاعی و ابنجریح روایت نقل کرده است. ابنحنبل، ابنمعین و ابنعیینه نیز از وی روایت کرده اند.

ذهبی درباره وی گوید: «او خزانه دانش بود.» از تألیفات او الجامع الکبیر فی الحدیث و کتابی در تفسیر را می توان نام برد. صنعانی در 85 سالگی درگذشت.[3]

طلق بن سمح

طلق بن سمح بن شرحبیل لخمی اسکندرانی، از بزرگان علم حدیث بود. در پیکار با دشمن تیر آتشین به سوی آنها پرتاب می کرد. او در اسکندریه درگذشت.[4]

پی نوشت ها

[1] . جمعه، اول محرم سال 211 = سیزدهم آوریل سال 826 ; سه شنبه 28 رمضان سال 211 = اول ژانویه سال 827 .

[2] . الاعلام زرکلی، ج 1، ص 319 ; الأغانی، ج 4، ص 1 به بعد ; وفیات الاعیان، ج 1، ص 219 ; تاریخ بغداد، ج 6، ص 250 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 265 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 25 ; العبر، ج 1، ص 260 ; طبقات الشعراء، ص 228 ; المبرد، الکامل، ج 2، ص 11 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «ابوالعتاهیة» ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ج 2، ص 36 ; زیدان، تاریخ آداب اللغة العربیة، ج 2، ص 73 ; فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 190.

[3] . وفیات الاعیان، ج 1، ص 16 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «خالد الاحول» ; اعتاب الکتّاب، ص 109 .

[4] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 216 ; ابن العتیق، ج 6، ص 403.

[ 5 ] . وفیات الاعیان، ج 3، ص 216 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 27 ; العبر، ج 1، ص 360 ; تهذیب التهذیب، ج 6، ص 310.

[ 6 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 332 ; تهذیب التهذیب، ج 5، ص 32.

سال 212 ق = 826 ـ 827 م

رویدادها

* مأمون، ابوالرّازی محمد بن عبدالحمید را برای سرکوبی شورش احمد بن محمد عمری به حکومت یمن گماشت.

* وقوع زلزله ای بزرگ در یمن که به ویرانی آبادی ها و نابودی و هلاکت مردم زیادی انجامید.

وقایع نظامی

جنگ ها و فتوحات

* اندلس: عبدالله بن عبدالله بلنسی به فرانک ها تاخت و پس از دست یابی به بارسلون، غنایم بسیاری کسب کرد.

* دریای مدیترانه: (اخراج اهل ربض از اسکندریه و اشغال جزیره کرت به وسیله آنان) عبدالله بن طاهر امیر مصر، ربضیان را که در سال 202 ق بر اسکندریه سلطه یافته بودند، به محاصره درآورد. او به آنان به شرط این که از اسکندریه به سمت جزیره کرت کوچ کنند، امان داد. عبدالله بن طاهر ضمن شرطی از آنان خواست تا «کرت» را از دست بیزانس ها آزاد ساخته و فرمان روای خویش، ابوحفص عمر البلوطی را به حکومت برسانند. آنها در جزیره پایگاهی، که با خندقی بزرگ احاطه شده بود، برای خود برپا کردند که به نام «خندق» شناخته شد. ترجمه این لفظ به گویش اروپایی «کاندیا» می باشد. این نام تا به حال هم چنان باقی مانده و نیز با نام یونانی «هراکلیون » خوانده می شود. این جزیره تا سال 350 ق 961 م، که به واسطه فرمانده بیزانسی «ناکفور فوکاس» اشغال شد، در دست مسلمانان باقی ماند.

* سیسیل: زیادة الله بن اغلب نبردی دریایی را به رهبری قاضی قیروان، اسد بن فرات بن سنان تدارک دید و به سیسیل یورش برده موقعیت خود را در «مزار» تثبیت کرد و سپس شهر «ساراکوسا» را به محاصره درآورد. فرماندهی این ناوگان را «افیموس» فرمانده

[ 1 ] . وفیات الاعیان، ج 1، ص 16 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «خالد الاحول» ; اعتاب الکتّاب، ص 109 .

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 216 ; ابن العتیق، ج 6، ص 403.

[ 3 ] . وفیات الاعیان، ج 3، ص 216 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 27 ; العبر، ج 1، ص 360 ; تهذیب التهذیب، ج 6، ص 310.

[ 4 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 332 ; تهذیب التهذیب، ج 5، ص 32.

[ 5 ] . سه شنبه اول محرم سال 212 = دوم آوریل سال 826 ; چهارشنبه نهم شوال سال 212 = اول ژانویه سال 827 .