اسارت گرفتند. یزید بن مزید شیبانی، امیر ارمنستان به جنگ آنان رفت و هارون الرشید با لشکری دیگر به فرماندهی خازم بن خزیمه، او را کمک کرد. آنها در نهایت، خزرها را از ارمنستان بیرون کرده و به عقب راندند.

درگذشتگان

* ابن سمّاک.

* زیاد بکّائی.

* موسی بن عیسای عباسی.

* موسای کاظم](علیه السلام)[ .

ابن سمّاک

ابوعباس، محمد بن صبیح کوفی مشهور به ابنسمّاک، منسوب به بنی عجل بود که به موعظه های گیرا و نافذ و پارسایی اشتهار داشت. وی از محدثانی بود که از اعمش و پیروان او حدیث نقل می کرد. دارای اعتبار و احترام والایی بود و خلفا را موعظه می نمود.

گویند: روزی به دیدار هارون الرشید آمد. هارون آب خواست، برایش کوزه ای آب آوردند. چون هارون کوزه را گرفت، ابنسمّاک به او گفت: ای امیرالمؤمنین! اندکی درنگ کن. اگر از این آب منع شوی به چند خریدار آن می شوی؟ گفت: نصف سلطنتم را می دهم. ابنسماک گفت: بنوش! خداوند آن را بر تو گوارا کند. وقتی هارون آب را نوشید، ابنسماک بدو گفت: اگر از دفع این آب از بدنت جلوگیری شود، چقدر می پردازی تا خارج شود؟ گفت: تمام سلطنتم را. ابنسماک گفت: سلطنتی که قیمتش به مقدار جرعه آبی است، سزاوار است که بدان رغبت نورزند. و هارون در این جا به گریه افتاد.[1]

زیاد بکّایی

ابومحمد، زیاد بن عبدالله بن طفیل قیسی عامری بکّایی کوفی به «بکّاء» ملقب بود. او کسی است که سیره نبوی را از محمد بن اسحاقروایت کرد. بعدها عبدالملک بن هشام، سیره نبوی را مرتب کرد ; از این رو، به سیره ابنهشام خوانده شد. وی در نقل حدیث ثقه بود. او به ربیعة بن عامر بن صعصعه منتسب و از عدنانیان است.[2]

موسی بن عیسای عباسی

او ابوعیسی، موسی بن عیسی بن موسی بن محمد بن علی بن عبدالله عباسی هاشمی قرشی، امیری از خاندان عباس بود. وی شخصی سخاوت مند بود که منصور او را والیِ حرمین کرد. چندی بعد، مهدی او را به حکومت یمن گماشت. در سال 171 ق هارون الرشید او را به جای علی بن سلیمان که به انهدام کنیسه های جدید یهودیان، فرمان داده بود، بر حکومت مصر نشاند.

موسی، با مشورت لیث بن سعد و عبدالله بن لهیعه، اجازه ساختن کنیسه ها را داد. مشاوران او بر آن بودند که این امر نشانه آبادی شهرهاست و استدلال کردند که کنیسه های مصر، در زمان صحابه و تابعین ساخته شده است. در سال 172 ق هارون الرشید، او را از حکومت مصر برکنار و حکومت کوفه را بدو سپرد. سپس در سال 175 ق او را به مصر بازگرداند، اما چندی بعد، برکناریش از مصر و برگرداندنش به آن، تکرار شد و آخرین مرتبه، در سال 180 ق بود که مصر را ترک کرد و به بغداد بازگشت. او تا زمان مرگش در بغداد ماندگار شد.[3]

[امام] موسی کاظم[ (علیه السلام)]

ابوالحسن، موسی بن جعفر صادق فرزند محمد باقر بن علی زین العابدین بن حسین بن علی بن ابی طالب ] (علیه السلام)[ ، هفتمین امام از ائمه اثنا عشری است. وی از آن جهت لقب کاظم را داشت که در مقابل کسی که به او اسائه ادب می کرد، نیکی می نمود. در «ابواء» نزدیک مدینه متولد شد و در مدینه سکنا گزید. از سادات بنی هاشم و از عابدترین افراد زمان خود و یکی از علمای بزرگ و سخاوت مند بود.

مهدی، خلیفه عباسی، او را به بغداد آورد و نزد ربیع بن یونس زندانی کرد. سپس او را آزاد و به مدینه بازگرداند. زمانی که هارون الرشید خلافت را به دست گرفت، به او اطلاع دادند که مردم مدینه با کاظم ] (علیه السلام)[ بیعت می کنند. هنگامی که خلیفه در سال 179 ق در ایام حج از مدینه عبور می کرد وی را با خود به بصره برد و یک سال نزد عیسی بن جعفر، والی بصره زندانی ساخت. سپس او را به بغداد فرستاد و به فضل بن یحیی برمکی سپرد. خلیفه از فضل خواست که با سختی و شدت با او برخورد کند. چون به هارون اطلاع دادند که کاظم ] (علیه السلام) [نزد فضل در رفاه و آسایش است، او را تحویل سندی بن شاهک داد تا زمان درگذشتش نزد سندی زندانی بود.) 3 (وی را در بغداد به خاک سپردند.[4]

پی نوشت ها

[1] . سه شنبه اول محرم سال 183 = دوازدهم فوریه سال 799 ; چهارشنبه 29 ذی القعده سال 183 = اول ژانویه سال 800 .

[2] . تاریخ بغداد، ج 5، ص 364 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 357 ; سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص 293 ; العبر، ج 1، ص 287 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 301 ; حلیة الاولیاء، ج 8 ، ص 203.

[3] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 92 ; وفیات الاعیان، ج 1، ص 338.

[4] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 278 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 66 ; الولاة والقضاة، ص 131.

[ 5 ] . تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 164 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 183 ; وفیات الاعیان، ج 5، ص 308 ; الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 270 ; تاریخ بغداد، ج 13، ص 27 ; ابن خلدون، ج 4، ص 115.

[ 1 ] . تاریخ بغداد، ج 5، ص 364 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 357 ; سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص 293 ; العبر، ج 1، ص 287 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 301 ; حلیة الاولیاء، ج 8 ، ص 203.

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 92 ; وفیات الاعیان، ج 1، ص 338.

[ 3 ] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 278 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 66 ; الولاة والقضاة، ص 131.

[ 4 ] . تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 164 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 183 ; وفیات الاعیان، ج 5، ص 308 ; الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 270 ; تاریخ بغداد، ج 13، ص 27 ; ابن خلدون، ج 4، ص 115.