واقدی

ابوعبدالله، محمد بن عمر بن واقد منسوب به بنی سهم در مدینه متولد شد و در سال 180 ق در زمان حکومت هارون الرشید به عراق رفت و به یحیای برمکی پیوست. یحیی هدایای بسیاری به وی داد و او نزد خلیفه، مقرّب شد. خلیفه منصب قضاوت بغداد را به او سپرد که تا زمان مرگش در این منصب باقی ماند. وی از حافظان حدیث و از قدیمی ترین مورخان تاریخ اسلام و از مشهورترین آنهاست. هرگاه واقعه ای برای او بیان می شد، به محل وقوع آن می رفت و از نزدیک، آن را بررسی می کرد.

از نوشته های او کتاب های فتوح الشام، التاریخ والمغازی، اخبار مکه، فتوح العراق، ضرب الدنانیر والدراهم، الطبقات و السیره است.[1]

پی نوشت ها

[1] . سه شنبه اول محرم سال 207 = 27 می سال 822 ; جمعه سیزدهم شعبان سال 207 = اول ژانویه سال823 .

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 318 ; وفیات الاعیان، ج 2، ص 517 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 265 ; تاریخ طبری و ابن اثیر، حوادث سال 198 ـ 207 ق ; العبر، ج 1، ص 351 ـ 352 ; تاریخ بغداد، ج 9، ص 353 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 149 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 161 ; الکتّاب والوزراء، ص 290 ; ابن خلدون، ج 3، ص 506 و 524.

[ 3 ] . الاعلام زرکلی، ج 9، ص 178 ; وفیات الاعیان، ج 6، ص 176 ; تاریخ بغداد، ج 14، ص 149 ـ 150 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 261 ; معجم الادباء، ج 7، ص 276 ; الفهرست، ص 98 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 19 ; العبر، ج 1، ص 354 ; تهذیب التهذیب، ج 11، ص 212.

[ 4 ] . الاعلام زرکلی، ج 9، ص 114 ; وفیات الاعیان، ج 6، ص 106 ; تاریخ بغداد، ج 14، ص 50 ; انباه الرواة، ج 3، ص 106 ; معجم الادباء، ج 7، ص 261.

[ 5 ] . الاعلام زرکلی، ج 7، ص 200 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 348 ; تاریخ بغداد، ج 3، ص 3 ; تذکرة الحفّاظ، ج 1، ص 248 ; معجم الادباء، ج 7، ص 55 ; العبر، ج 1، ص 353 ; مروج الذهب، ج 3، ص 446 ; الفهرست، ص 144 ; المعارف، ص 518 ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ج 3، ص 15.

سال 208 ق = 822 ـ 823 م

رویدادها

* تقویت بنیه علمی دار الحکمة بغداد، با همکاری دانشمندان و مترجمان.

* درگذشت عبدالوهاب بن عبدالرحمان بن رستم، حاکم دولت رستمیان و جانشینی پسرش، ابوسعید میمون افلح، به جای او.

* درگذشت الیاس بن ابی القاسم سمعو بن واسول رهبر بنی مدرار و جانشینی پسرش، «مدرار المنتصر».

وقایع نظامی

جنگ ها

* اندلس: عبدالرحمان بن حکم، حاکم اندلس، لشکری را به فرماندهی عبدالکریم بن عبدالواحد، برای جنگ با فرانک ها گسیل داشت. وی دژها را گشود و تعداد زیادی از اسیران مسلمان را آزاد ساخت و با غنایم و اسیران بازگشت.

شورش ها

* شورش توماس صقلبی: امپراتور روم شرقی، میخائیل دوم با همکاری بلغارها محاصره قسطنطنیه را که در سال 821 م توسط توماس ایجاد شده بود، درهم شکست و توماس را دست گیر و به قتل رساند.

درگذشتگان

* توماس صقلبی.

* عبدالله بلنسی.* عبدالوهاب بن رستم.

* فضل بن ربیع.

* قاسم بن رشید.

* مسلم بن ولید.

* نفیسة دختر حسن بن زید.

* الیسع المدراری.

توماس صقلبی

توماس صقلبی، فرمانده بیزانسی در اصل از صقلب (اسلاو) و به گفته ای ارمنی الاصل بود. در سال 819 م بر امپراتور، لئون پنجمشورید. سپس به طمع به دست آوردن حکومت، علیه میخائیل دوم نیز سر به شورش برداشت.

ساکنان آسیای صغیر به خاطر مشکلاتی که در نتیجه ظلم و ستم پطرها دیده و با آن رو به رو بودند، او را در این حرکت تأیید کردند و با این انگیزه که او یک ناجی و رهایی بخش است و با امید به این که حال و روز آنها بهبود یابد، وارد گروه وی شده و او را یاری کردند. مأمون از قیامش پشتیبانی کرد و او را با فرستادن لشکری قوی تقویت کرد. این حمایت از توماس در مقابل حمایت امپراتور میخائیل از بابک خرمدین بود. فرمانده مذکور به دستور مأمون و به عنوان امپراتور روم به سوی انطاکیه روان شد. او در بیابان های آناتولی (ترکیه) از پیش روی نیروهای میخائیل که به جنگ با وی آمده بودند، جلوگیری کرد. توماس مسیر خود را به سوی قسطنطنیه تغییر داد و آن را در سال 821 م به محاصره درآورد.

میخائیل از بلغارها کمک خواست و آنان در رفع محاصره قسطنطنیه او را یاری کردند و توماس مجبور به عقب نشینی شد. در این عقب نشینی بیشتر افراد ارتش وی، او را رها کرده و به لشکر امپراتور میخائیل پیوستند. توماس توان مقاومت را از دست داد و دست گیر و در اختیار امپراتور گذارده شده و در سال 823 م به قتل رسید.

[ 1 ] . الاعلام زرکلی، ج 7، ص 200 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 348 ; تاریخ بغداد، ج 3، ص 3 ; تذکرة الحفّاظ، ج 1، ص 248 ; معجم الادباء، ج 7، ص 55 ; العبر، ج 1، ص 353 ; مروج الذهب، ج 3، ص 446 ; الفهرست، ص 144 ; المعارف، ص 518 ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ج 3، ص 15.

[ 2 ] . شنبه اول محرم سال 208 = شانزدهم می سال 823 ; جمعه 24 شعبان سال 208 = اول ژانویه سال 824 .