او در سال 198 ق با گذشتن از نهر فرات به سمت شرقی فرات رسید. شورش او خطرناک ترین شورشی بود که حکومت عباسیان را تهدید می کرد. در واقع دردمندی شامیان، گرایش های اموی و تعصبات عربی همراه هم در این شورش تجلی پیدا کردند.

زمانی که مأمون ولایت رقّه تا مصر را به عبدالله بن طاهر سپرد، دستور جنگ با شبث را نیز صادر کرد لذا او به رقّه رفت و در جنگ با نصر، عرصه را بر او تنگ کرد پس از آن، پیک مأمون به نزد نصر آمده و او را به اطاعت از مأمون دعوت کرد و وعده عفو نسبت به اعمال گذشته او داد. نصر با این شرط قبول کرد که به دربار مأمون نرود; امّا مأمون این را نپذیرفت. عبدالله بن طاهر بر شدت حملات خود بر نصر افزود و در نهایت، جنگ، با تسلیم شدن نصر پایان پذیرفت. عبدالله در سال 210 ق نصر را به بغداد، نزد مأمون روانه ساخت. پس از این ماجرا دیگر خبری از نصر در تاریخ نیامده است.[1]

پی نوشت ها

[1] . دوشنبه اوّل محرم سال 210 = 24 آوریل سال 825 ; دوشنبه هفدهم رمضان 210 = اول ژانویه سال 826 .

[ 2 ] . الوافی بالوفیات، ج 3، ص 156 ; تاریخ ابن اثیر، ج 7، ص 250 ; تاریخ خلیفة بن خیاط، ج 2، ص 492.

[ 3 ] . الاعلام، ج 1، ص 55 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 602 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 391 ; مروج الذهب، ج 3، ص 448 ; المحبّر، ص 489 ; ابن خلدون، ج 3، ص 537.

[ 4 ] . الاعلام، ج 2، ص 28 ; الفرق بین الفرق، ص 156 ; الملل والنحل، ج 1، ص 64 ; التبصیر فی الدین، ص 74 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «بشر بن المعتمر».

[ 5 ] . الاعلام زرکلی، ج 2، ص 318 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 190 ; نشوار المحاضرة، ج 2، ص 100.

[ 6 ] . الاعلام، ج 2، ص 21 ; اعلام النساء، ج 1، ص 415 ; المستطرف من اخبار الجواری، ص 28 ـ 30 ; الأغانی، ج 18، ص 65.

[ 7 ] . الأغانی، ج 10، ص 162 ; فوات الوفیات، ج 2، ص 197 ; اعلام النساء، ج 3، ص 335.

[ 8 ] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 342 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 297 و 388 ; الولاة والقضاة، ص 180 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 581 و 598.

یادداشت ها

[ 1 ] . مأمون برای رسیدن به اهداف دنیوی خود، امام رضا (علیه السلام)را به قبول ولایت عهدی مجبور کرد که برخی از آنها عبارتند از:

1 ـ فرو نشاندن قیام های متعدد علویان; 2 ـ اعتراف گرفتن از امام رضا (علیه السلام) به قانونی بودن حکومت عباسیان ; 3 ـ جلب توجه مردمی که دوست دار علویان بودند ; 4 ـ وانمود کردن به این که امام(علیه السلام) یک فرد دنیاگرا و دنیادوست می باشد ; 5 ـ از بین بردن محبت مردم نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) ; 6 ـ زیر نظر گرفتن امام و محدود کردن او ; و ... . و امام (علیه السلام) که مجبور به قبول ولایت عهدی بود برای پذیرش خود شرایطی را قرار داد که مأمون را در رسیدن به اهدافش ناکام نمود.

رویدادهای اسلام از 211 ـ 220 ق

سال 211 ق = 825 ـ 826 م

رویدادها

* مأمون اعلان کرد ذمه خود را از کسانی که از معاویه به نیکی یاد می کنند، برداشته و پس از «محمد»(صلی الله علیه وآله وسلم) پیامبر اسلام، علی بن ابی طالب را برترین خلق می داند.

* مأمون مردم رابه پذیرش نظریه مخلوق بودن قرآن دعوت کرد.

* مأمون ولایت مصر را به عبدالله بن طاهر واگذارد و او را با سربازان خراسانی تجهیز کرد تا شورش عبیدالله بن سرّی را خاموش کند.

* مأمون، محمد بن حُمَید طوسی را برای رویارویی بابک خرمدین به ولایت جزیره و آذربایجان گمارد.

وقایع نظامی

جنگ ها

* اسپانیا: عبیدالله بن عبدالله بلنسی، پسر عموی حکم بن هشام «حاکم اندلس» به کمک نیروهای رزم تابستانی، شهرهای «جلیقه» و «قلاع» را مورد تهاجم قرار داد.

* دریای مدیترانه: ناوگان اغلبی بر مالت سلطه یافت. مالت در دست مسلمانان باقی ماند تا این که در سال 1090 م / 483 ق نورماندی ها آن را از مسلمانان بازپس گرفتند.

شورش ها

* مصر: عبدالله بن طاهر به مصر رفت و شورش عبیدالله بن سری را سرکوب کرد. عبدالله پس از دادن امان به ابن سری، او را دست گیر کرد و به نزد مأمون فرستاد. مأمون، او را بخشیده و در شهر سامرا اسکان داد. عبیدالله بن سری در سال 251 ق در سامرا درگذشت.

* یمن: احمد بن محمد عمری معروف به احمر العین (چشم قرمز) ـ که از نوادگان عمر بن خطّاب است ـ شورش آغاز کرد و از اطاعت مأمون سرباز زد.

* اندلس: تا سال 222 ق شورش های پی درپی روی داد. از جمله آنها: شورش «طوریل بربری» در «تاکرنا» و شورش «محمود بن عبدالجبار» در «مارده» به سال 213 ق و شورش «هاشم ضرّاب» در «طلیطله» که تمامی این شورش ها سرکوب شد.

درگذشتگان

* ابوالعتاهیه.

* احمد بن ابی خالد احول.

* سید ازدی.

* صنعانی.

* طلق بن سمح.

[ 1 ] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 342 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 297 و 388 ; الولاة والقضاة، ص 180 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 581 و 598.

[ 2 ] . جمعه، اول محرم سال 211 = سیزدهم آوریل سال 826 ; سه شنبه 28 رمضان سال 211 = اول ژانویه سال 827 .