سال 214 ق = 828 ـ 829 م

رویدادها

* عیسی بن یزید جلّودی به علت ناتوانی در سرکوبی شورشیان از حکومت مصر عزل شد.

* مأمون، ولایت مصر را به برادرش معتصم سپرده و او را به فرماندهی ارتش منصوب کرد. حیدر بن کاووس ملقب به « افشین» نیز وی را همراهی کرد. معتصم، شورش را سرکوب کرد و محرّکان را به قتل رساند.

* پس از کشته شدن محمد بن حمید طوسی در جنگ با بابک خرمدین، علی بن هشام به جای وی به حکومت آذربایجان منصوب شد.

* سلیمان بن عبدالله بن سلیمان عباسی به جای صالح بن عباس عباسی بر دو شهر مکه و مدینه حکومت یافت. فرمان روایان عباسی به طور متوالی تا سال 248 ق بر این دو شهر ولایت داشتند.

* در زمان حکومت عبدالرحمان بن حکم، مسجد ابن عدّبس در «اشبیلیه» (سویل) بنا نهاده شد. این مسجد به جهت نظارت قاضی ابن عدّبس بر ساخت آن، بدو منسوب است. این مسجد در حال حاضر به کلیسای «سان سالوادور» تبدیل شده است.

* درگذشت امپراتور میخائیل دوم (عموری) و نصب پسر وی، «تئوفیل» به عنوان امپراتور روم.

وقایع نظامی

جنگ ها و فتوحات

* دریای مدیترانه (سیسیل): امیر اندلس، عبدالرحمان بن حکم، نیرویی دریایی، از بندر طرطوشه (ترتوز) اسپانیا به سیسیل روانه ساخت. این لشکر به فرماندهی دریادار، اصبغ هوّاری بربری و با هدف استحکام بخشیدن به مراکز دفاعی اغلبیان و نیز شکست ناوگان بیزانس و تسلط بر شهر «مینو» صورت گرفت.

شورش ها

* مصر، جنگ های قبیله ای: قیسیان و یمانیان به رهبری عبدالله بن حلیس هلالی و عبدالسلام بن ابی ماضی به جنگ با یک دیگر پرداختند. معتصم، همراه با سردار خود افشین به سرکوبی آشوب و کشتن و به دار آویختن سران غائله پرداخت.

* اندلس: عبدالرحمان بن حکم امیر اندلس شهر آشوب زده «باجه» را وادار به اطاعت کرد و با زور آن را به فرمان خویش درآورد و لشکری برای نبرد با «هاشم ضراب» ـ فرمانده آشوب گران ـ به شهر «طلیطله» فرستاد. این لشکر پس از دو سال نبرد او را دست گیر کرد و به قتل رساند.

* ارمنستان: شورش بابک خرمدین، لشکریان خلیفه و فرمانده ایشان، محمد بن حمید طوسی را با شکست مواجه کرد. در این جنگ، محمد بن حمید کشته شد.

درگذشتگان

* ابن عبدالحکم.

* ایفیموس.

* علاّن شعوبی.

* محمد بن حمید طوسی.

* میخائیل دوم.

ابن عبدالحکم

ابومحمد عبدالله بن حکم بن أعین بن لیث بن رافع، فقیهی از یاران مالک و از بزرگان مذهب مالکی بود. او از مالک و لیث بن سعد و ابن عیینه و دیگران کسب دانش کرد و پس از اشهب بن عبدالعزیز قیسی، ریاست مذهب در مصر، به وی رسید. همو بود که اصول مذهب مالکی را به شاخه های گوناگون گسترش داد. او از دوستان امام شافعی بود و چون شافعی به مصر وارد شد، به دیدار وی آمد او را بزرگ داشت و در حد کمال اکرام نمود. شافعی، همان جا درگذشت و در آرام گاه خصوصی وی به خاک سپرده شد.

ابنعبدالحکم نیز در اسکندریه به دنیا آمد و در قاهره درگذشت. در سال 268 ق پسرش محمد بن عبدالحکم هم چون پدر، پیشوایی مذهب مالکی در مصر را عهده دار شد. از آثار قلمی ابنعبدالحکم، کتاب المختصر الکبیر است که در آن، کتاب اشهب و سیره عمر بن عبدالعزیز و دیگر کتاب های فقه مالکی را خلاصه کرده است. وی در 64 سالگی درگذشت.[2]

افیموس (Ephimos)

وی فرمانده بیزانسی لشکر روم در سیسیل بود. میان او و حاکم جزیره، عداوتی پدید آمد که در اثر آن، بر حاکم شورید و او را اسیر کرده، به قتل رساند. آن گاه خود را امپراتور جزیره سیسیل معرفی کرد. سپس اقدام به جایگزینی یاران خویش به عنوان حاکم بر نواحی سیسیل کرد. اما یکی از والیان منصوب از سوی او، علیه وی شورید و بر سرقوسه «ساراکوسه» (مرکز جزیره) دست یافت.

زمانی که افیموس از یافتن راه حل ناتوان گشت، با کشتی های خویش رهسپار تونس شد و از والی آن جا، زیادة الله اغلبی اول، یاری خواست تا بتواند به کمک ناوگان اسلامی و ناوگان افیموس، سلطه خود را بر سیسیل به دست آورد; البته با این تعهد که حکومت آن جا را به امیر واگذارد و خود به نیابت وی، در آن جا حاکم باشد. زیادة الله، موافقت خویش را ابراز داشت و متفقاً ناوگانی را به فرماندهی قاضی اسد بن فرات فراهم کردند. شهر سرقوسه، از سوی دو ناوگان به محاصره درآمد، ولی به خاطر مقاومت و پایداری این شهر، آنان محاصره را رها کرده و بر شهر «مینو» دست یافتند. افیموس

[ 1 ] . پنج شنبه اول محرم سال 214 = یازدهم مارس سال 829 ; شنبه دوم ذی القعده سال 214 = اول ژانویه سال 830 .

[2] . الاعلام زرکلی، ج 4، ص 229 ; وفیات الاعیان، ج 3، ص 34 ; حسن المحاضره، ج 1، ص 305 و 309 ; العبر، ج 1، ص 366 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 34 ; تهذیب التهذیب، ج 5، ص 259.