قاسم پرداخت و مراکز حکومت هر دو را تصرف و ضمیمه مملکت خود کرد و تا زمان وفاتش ـ که در سال 220 ق بود ـ حکم رانی کرد.

پس از او، علی پسرش جانشین وی شد و فرمان روایی دوازده بخش مغرب را به دست گرفت و مردم با وی به عنوان امام بیعت کردند. عمر بن ادریس، نیای اشراف و بزرگان آل حمود است که پس از بنی امیه، بر اندلس حکم راندند.[1]

محمد جواد(علیه السلام)

ابوجعفر، محمد بن علی (الرضا) بن موسی (الکاظم) بن جعفر (الصادق) بن محمد (الباقر) بن علی (زین العابدین) بن الحسین (السبط) 2( بن علی بن ابی طالب)(علیهم السلام) ملقب به جواد است. او نهمین) 3( امام شیعیان است. وی هوشیار، سخنگویی شیوا، و حاضر الذهن بود. در مدینه به دنیا آمد و همراه پدرش به بغداد منتقل شد. پس از درگذشت پدرش، مأمون سرپرستی او را به عهده گرفت. او در 35 سالگی در بغداد) 4 (بدرود حیات گفت.[2]

پی نوشت ها

[1] . سه شنبه اول محرم سال 220 = پنجم ژانویه سال 835 ; شنبه سیم ذی الحجه سال 220 = بیست و پنجم دسامبر سال 835 .

[2] . طبقات الشعراء، ص 186 ; معجم الادباء، ج 6، ص 95 ; فوات الوفیات، ج 2، ص 233 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 32 ; الأغانی، ج 11، ص 5.

[ 3 ] . الاعلام زرکلی، ج 9، ص 204 ; ابن ندیم، ص 276.

[ 4 ] . الأغانی، ج 14، ص 17 ـ 50 ; ابن المعتز، طبقات الشعراء، ص 820 ; جرجی زیدان، تاریخ آداب اللغة العربیه، ج 2، ص 102.

[ 5 ] . طبقات الشعراء، ص 261 ; الأغانی، ج 13، ص 109 ; الفهرست، ص 175 ; تاریخ بغداد، ج 12، ص 488 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 122 ; مروج الذهب، ج 4، ص 15 ; معجم الادباء، ج 6، ص 212 ; فوات الوفیات، ج 2، ص 284 ; الاعلام زرکلی، ج 6، ص 89 ; الکتّاب والوزراء، ص 262 ; بروکلمان، تاریخ الشعوب الاسلامیه، ص 175 ; اعتاب الکتّاب، ص 92 ; جرجی زیدان، تاریخ آداب اللغة العربیه، ج 2، ص 103.

[ 6 ] . الاعلام، ج 5، ص 34 ; تاریخ بغداد، ج 12، ص 269 ; العبر، ج 1، ص 38.

[ 7 ] . الاعلام زرکلی، ج 5، ص 198 ; ابن خلدون، ج 6، ص 316 ; الاستقصاء، ج 1، ص 172 ـ 174 ; البیان المغرب، ج 1، ص 212 ـ 214.

[ 8 ] . الاعلام زرکلی، ج 7، ص 155 ; تاریخ بغداد، ج 3، ص 54 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 48 ; العبر، ج 1، ص 381 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 175.

یادداشت ها

[ 1 ] . درباره مذهب نصر بن مزاحم میان تراجم نویسان اختلاف وجود دارد. ولی بدون شک از غلات شیعه نبوده است و محقق شوشتری معتقد است که وی زیدی مذهب بوده است (قاموس الرجال، ج 10، ص 361).

[ 2 ] . سبط به معنای فرزند دختری و اشاره به نسبت امام حسین (علیه السلام)به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) است.

[ 3 ] . در متن کتاب هشتمین امام ذکر شده است.

[ 4 ] . طبق روایات در دست، سن ایشان به هنگام شهادت 25 سال بوده است (الارشاد شیخ مفید، ج 2، ص 273).

رویدادهای اسلام از 221 ـ 230 ق

سال 221 ق = 835 ـ 836 م

رویدادها

* پس از مرگ محمد منتصر ادریسی، فرزند او، علی اول در نه سالگی جانشین وی شد.

* زیادة الله بن اغلب، حاکم افریقیه، مسجد عقبة بن نافع در شهر قیروان را بازسازی کرد.

* به دستور معتصم، گروهی از «زطِّ» بصره و شهر واسط به عین زَرْبَه واقع در مرزهای بیزانس منتقل شدند.

وقایع نظامی

شورش ها

* آذربایجان و ارمنستان: (قیام بابک خرمدین) افشین در نبرد با بابک پیروز شد، ولی بابک هم چنان در کوه های آذربایجان به مقاومت ادامه داد.

جنگ ها

ناوگان اغلبی در حمله به «مسیّنا» غنیمت فراوانی به دست آورد.

درگذشتگان

* حبش حاسب.

* قعنبی.

* محمد بن ادریس (دوم).

* موسای برمکی.

حبش حاسب

احمد بن عبدالله مروزی بغدادی، اخترشناسی بود که در روزگار دو خلیفه عباسی، مأمون و معتصم می زیست. وی در محاسبه و شناخت حرکت ستارگان شهرت بسزایی داشت. از تألیفات او می توان به کتاب الزیج الدمشقی و الزیج المأمونی، الأبعاد والأجرام، عمل الاسطرلاب، کتاب الرخائم والمقاییس و الدوائر المتماسة اشاره کرد.(4)

قعنبی

ابوعبدالرحمان عبدالله بن مسلّمة بن قعنب حارثی مدنی، یکی از برجستگان در علم و عمل و از ساکنان مدینه بود. وی از محضر امام مالک کسب علم و حدیث کرد و در بصره سکونت گزید. از محدثان بزرگ معاصر خود حدیث نقل می کرد. بخاری، مسلم، ابوداود، ترمذی و نسایی نیز از او روایت کرده اند.

ذهبی از او به عنوان یکی از پیشوایان هدایت نام می برد. درباره او به حدی مبالغه شد که بعضی از حافظان حدیث، او را از مالک نیز برتر دانستند.(5)

[ 1 ] . الاعلام زرکلی، ج 5، ص 198 ; ابن خلدون، ج 6، ص 316 ; الاستقصاء، ج 1، ص 172 ـ 174 ; البیان المغرب، ج 1، ص 212 ـ 214.

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج 7، ص 155 ; تاریخ بغداد، ج 3، ص 54 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 48 ; العبر، ج 1، ص 381 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 175.

[ 3 ] . یک شنبه اول محرم سال 221 = 26 دسامبر سال 835 ; شنبه هفتم محرم سال 221 = اول ژانویه سال 836 .

[ 4 ] . القفطی، ص 117 ; تاریخ الادب الجغرافی، ص 73 و 76 ; قدری طوقان، تراث العرب العلمی، ص 96 ; ابن ندیم، ص 384.

[ 5 ] . تهذیب التهذیب، ج 6، ص 30 ; وفیات الاعیان، ج 3، ص 40 ; تذکرة الحفّاظ ; شذرات الذهب، ج 2، ص 49.