موسی بن ثابت

موسی بن ابی العباس ثابت حنفی، از حاکمان دولت عباسی بود که در سال 219 ق به نیابت از «اشناس» حاکم افتخاری مصر، به ولایت مصر منصوب شد. در دوران طولانی حکومتش، فتنه و آشوب به آرامش تبدیل شد. در روزگار او نیز موضوع مخلوق بودن قرآن، هم چنان ادامه داشت، عرصه، را بر فقیهان و دانشمندان مصر به حدی تنگ کرد که اکثر آنان نظریه خلق قرآن را پذیرفتند.

موسی در سال 224 ق از قدرت کناره گرفت و مالک بن کیدر صفدی به نیابت از اشناس جانشین وی شد.[1]

پی نوشت ها

[1] . شنبه اول محرم سال 224 = 23 نوامبر سال 838 ; چهارشنبه دهم صفر سال 224 = اول ژانویه سال 839 .

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج1، ص 55 ; وفیات الاعیان، ج1، ص 39 ـ 42 و 386 ـ 389 ; الأغانی، ج10، ص 69 و 95 ; تاریخ بغداد، ج 6، ص 142 ; العبر، ج 1، ص 389 ; الکتّاب والوزراء، ص 310 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 210 ; النجوم الزاهره، ج 3، ص 240 ; تاریخ طبری، ج 8 ، ص 555، 557، 569 و 604 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 327 و 392 ; الفهرست، ص 224 ; مروج الذهب، ج 3، ص 442 ـ 444 ; ابن خلدون، ج 3، ص 529 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «ابراهیم بن مهدی».

[ 3 ] . الاعلام زرکلی، ج 6، ص 10 ; وفیات الاعیان، ج 4، ص 60 ; تاریخ بغداد، ج 12، ص 403 ; انباه الرواة، ج 3، ص 12 ; تذکرة الحفّاظ، ج 2، ص 417 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 54 ; البدایة والنهایه، ج 10، ص 291 ; العبر، ج 1، ص 392 ; الفهرست، ص 106 ; معجم الادباء، ج 6، ص 162 ; دائرة المعارف الاسلامیه، ماده «ابن سلام الازدی» ; تاریخ الشعوب الاسلامیه، ج 2، ص 155.

[ 4 ] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 268 ; الولاة والقضاة، ص 195 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 231.

سال 225 ق = 839 ـ 840 م

رویدادها

* معتصم بر افشین خشم گرفت و او را به اتهام ارتباط با مازیار شورشی، به زندان افکند.

* معتصم از اشناس قدردانی کرد و حمایل و تاجی به او بخشید و محمد بن عبدالملک بن زیادت را به وزیری خود برگزید.

* نصب علی بن اسحاق بن یحیی بن معاذ بر دمشق.

* تئوفیل امپراتور بیزانس، از شاه لوئی پرهیزگار، پسر شارلمانی درخواست می کند که با فرستادن لشکری بزرگ، او را در جنگ با مسلمانان کمک کند و مسلمانان افریقیه را (به قصد سرگرم نمودن آنها) مورد تهاجم قرار دهد تا وی بتواند به تلافی جنگ عموریه، از مسلمانان انتقام بگیرد، اما پادشاه لوئی به سبب درگیری های درون مرزی و نیز جنگ فرزندانش بر سر تقسیم امپراتوری جدشان، شارلمانی نتوانست به او کمک کند.

* تئوفیل، امپراتور بیزانسی روابط دوستانه ای با حاکمان اموی اندلس برقرار کرد و با آنان به مبادله سفیر پرداخت. هدف او از این نزدیکی مخالفت و ضدیت با خلیفه عباسی بود.

بلایای طبیعی

* زمین لرزه بزرگ و هولناکی در اهواز روی داد که چندین روز ادامه یافت.

وقایع نظامی

جنگ ها

* دریای آدریاتیک: اعراب ساکن «سیسیل» از سمت ساحل دریای آدریاتیک به ایتالیا حمله کردند. آنان به شهر «انگون» حمله کرده و دو شهر «برندیزی» و «تازانت» را به تصرف خود درآوردند.

شورش ها

* طبرستان: عبدالله بن طاهر امیر خراسان، شورش مازیار را سرکوب کرد و پس از دست گیری، او را به نزد معتصم فرستاد. معتصم، او را کشته و در کنار جسد بابک به دار آویخت.

* حمله دزدان دریایی: معتصم، نیرویی دریایی از منطقه خلیج به سوی دریای عمان فرستاد. در این حمله، تعدادی از کشتی های دزدان را به تصرف درآورد. فرماندهی این حمله، به عهده احمد بن عبیدالله بن حسن عنبری بود.

درگذشتگان

* ابنوهیب حمیری.

* اصبغ بن فرج.

* سلمویه.

* عبدالملک حارثی.

* عبیده طنبوریه.* مازیار مدائنی.

* میخائیل اول.

ابنوُهَیب حمیری

ابوجعفر، محمد بن وهیب حِمیَری شاعری است که شعرهای دلنشین، لطیف و فراوان داشت. خنیاگران به دلیل لطافت شعرش، اشعار او را می خواندند و شنوندگان را سرخوش می کردند. وی اهل بصره بود و در بغداد زیست. درآمد او، از طریق مدیحه سرایی بود و اظهار تشیع می کرد و اشعاری در رثای اهل بیت مرثیه سرایی کرد. بعدها عهده دار تربیت و آموزش فتح بن خاقان و از اصحاب خاص حسن بن سهلشد. وی مأمون و معتصم را نیز مدح و ثنا گفت. ابنوهیب فردی، متکبر بود و سخت به خود می بالید و با دعبل و ابوتمّام معاصر بود.

زمانی که مأمون و حسن بن سهل باهم به مجلسی وارد شدند، او با

[ 1 ] . الاعلام زرکلی، ج 8 ، ص 268 ; الولاة والقضاة، ص 195 ; النجوم الزاهره، ج 2، ص 231.

[ 2 ] . چهارشنبه اول محرم سال 225 = دوازدهم نوامبر سال 839 ; پنج شنبه 21 صفر سال 225 = اول ژانویه سال 840 .