او محمد نام گرفت. مأمون وی را به حکومت طبرستان منصوب کرد. وی در زمان حکومت معتصم، سر به شورش برداشت و به کوه های مازندران پناه برد. او با بابک خرمدین، مکاتبه می کرد و به او وعده پیروزی می داد.

معتصم، عبدالله بن طاهر بن حسین، حاکم خراسان را مأمور سرکوبی مازیار کرد. عبدالله عموی خویش، حسن بن حسین، را به جنگ وی فرستاد. حسن پس از جنگ و گریز فراوان توانست او را اسیر کند و به نزد معتصم در سامرا بفرستد. گویند: این افشین بود که با نامه نگاری، مازیار را به شورش واداشت. هدف او از درگیر کردن عبدالله در جنگ این بود که عبدالله نتواند از مقابله با مازیار برآید. در نتیجه مأمون او را عزل و وی (افشین) را به جایش بر حکومت خراسان بگمارد، همینطور هم شد زیرا، معتصم عبدالله را عزل کرد و افشین را به جای او بر حکومت خراسان گماشت. نیز گفته اند که مازیار، این موضوع را برای عبدالله فاش کرد که او و افشین پیرو آیین ثنویت و آتش پرستی هستند، اما چون او را نزد معتصم بردند، گفته های خویش را منکر شد. به دستور معتصم او را آن قدر با تازیانه زدند تا مرد. معتصم هم چنین دستور قتل افشین را صادر کرد.

پیروان مازیار به «مازاریه» معروف شده اند. آنان هم چون مزدکی ها اشتراکی بودن زنان و دارایی ها را باور داشتند.[1]

مدائنی

ابوالحسن، علی بن محمد بن عبدالله مدائنی، راوی، تاریخ نویس و از مردم بصره بود. به بغداد رفت و در آن جا ساکن شد. او نوشته های زیادی دارد. دو کتاب مغازی، سیره نبوی، اخبار زنان، تاریخ خلفا، تاریخ وقایع و فتوحات، شعرا و بلاد از اوست.

ابن تغری بردی درباره اش می گوید: تاریخ وی بهترین تاریخ هاست و دیگران تاریخ خود را از او گرفته اند. از وی، کتاب المردفات من قریش و کتاب التعازی به جای مانده است. وی در نود سالگی درگذشت.[2]

میخائیل اول (رنجابی)

وی داماد امپراتور «ناکفور» (شوهر نوه او) بود. پس از ترور «ناکفور» در سال 811 م وی به امپراتوری منصوب شد. میخائیل حکم حرمت «ایقونات» (تصاویر مقدس) را لغو کرد. به سبب ناتوانی و بی کفایتی در امر حکومت، از سوی ارتش خلع شد و به جای وی، یکی از فرماندهان او به نام «لئون پنجم» به این مقام منصوب شد.[3]

پی نوشت ها

[1] . چهارشنبه اول محرم سال 225 = دوازدهم نوامبر سال 839 ; پنج شنبه 21 صفر سال 225 = اول ژانویه سال 840 .

[2] . الاعلام زرکلی، ج 6، ص 359 ; معاهد التنصیص، ج 1، ص 220 ـ 320 ; الأغانی، ج 19، ص 76 و 87 .

[3] . الاعلام زرکلی، ج 1، ص 336 ; وفیات الاعیان، ج 1، ص 240 ; العبر، ج 1، ص 393 ; تذکرة الحفّاظ، ج 2، ص 457 ; حسن المحاضره، ج 1، ص 308 ; شذرات الذهب، ج 2، ص 56 ; تهذیب التهذیب، ج 1، ص 361.

[ 4 ] . الاعلام زرکلی، ج 3، ص 173 ; طبقات الاطباء، ص 234 ; القفطی، ص 141.

[ 5 ] . ابن معتز، طبقات الشعراء، ص 276 ـ 280 ; پژوهش خلیل مردم یک در مجله «المجمع العلمی العربی» سال 1957 م ; عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 207 ـ 212.

[ 6 ] . الاعلام زرکلی، ج 4، ص 357 ; الأغانی، ج 19، ص 134 ; اعلام النساء، ج 3، ص 242.

[ 7 ] . البدایة والنهایه، ج 10، ص 289 ; فتوح البلدان، ص 472 ; الفرق بین الفرق، ص 268 ; مروج الذهب، ج 4، ص 61 ; تاریخ طبری، ج 9، ص 80 ـ 110 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 495 ـ 510 ; التبصیر فی الدین، ص 135 ; ابن خلدون، ج 3، ص 563.

[ 8 ] . الاعلام زرکلی، ج 5، ص 140 ; الفهرست، ص 102 ; معجم الادباء، ج 5، ص 309 ; مقدمه کتاب المردفات من قریش مجموعه نوادر المحظوظات، تحقیق عبدالسلام هارون، ج 2، ص 58.

[ 9 ] . ویلیام لانگر، مجموعة تاریخ العالم، رویدادهای سال 811 م .

سال 226 ق = 840 ـ 841 م

رویدادها

* افشین پس از محاکمه، محکوم به مرگ شد. به دستور معتصم، افشین را کشته و او را کنار جسد بابک و مازیار به دار آویختند. سپس پیکر او را سوزانده، خاکسترش را به دجله ریختند و دارایی اش را مصادره کردند.

* نصب رجاء بن ایوب حضاری به جای علی بن اسحاق بن یحیی بن معاذ بر دمشق.

* درگذشت اغلب بن عقال، حاکم افریقیه و جایگزینی پسرش محمد بن اغلب بن ابراهیم، به جای او.

* درگذشت امپراتور لوییس پرهیزگار پسر شارلمانی.

وقایع نظامی

* ایتالیا: تداوم تهاجم اعراب اغلبی بر ایتالیا و چیرگی آنان بر شهر «باری». این شهر تا سال 1090 م 483 ق ـ که «نرماند»ها بر آن استیلا یافتند ـ در دست مسلمانان باقی ماند.

* تلاش ناوگان «بندقی» (ونیزی ها) جهت باز پس گیری شهر «تارانت» در مواجهه با ناوگان عرب ها، بی اثر مانده و در

این رویارویی، نیروهای ونیزی، اسیر شده و ناوگان آنان غرق

شد.

* ناوگان اعراب به سمت شمال دریای «آدریاتیک» حرکت کرده و سواحل «دالماسیا» را مورد تهاجم قرار داد.

[ 1 ] . البدایة والنهایه، ج 10، ص 289 ; فتوح البلدان، ص 472 ; الفرق بین الفرق، ص 268 ; مروج الذهب، ج 4، ص 61 ; تاریخ طبری، ج 9، ص 80 ـ 110 ; تاریخ ابن اثیر، ج 6، ص 495 ـ 510 ; التبصیر فی الدین، ص 135 ; ابن خلدون، ج 3، ص 563.

[ 2 ] . الاعلام زرکلی، ج 5، ص 140 ; الفهرست، ص 102 ; معجم الادباء، ج 5، ص 309 ; مقدمه کتاب المردفات من قریش مجموعه نوادر المحظوظات، تحقیق عبدالسلام هارون، ج 2، ص 58.

[ 3 ] . ویلیام لانگر، مجموعة تاریخ العالم، رویدادهای سال 811 م .

[ 4 ] . یک شنبه اول محرم سال 226 = 31 اکتبر سال 840 ; شنبه چهارم، ربیع الاول سال 226 = دهم ژانویه سال 841 .