الف: اثبات رشد با شهادت شهود

مرحوم محقّق درباره اثبات رشد چنين مي‌گويد: با شهادت مردان، رشد مردان و با شهادت مردان و زنان، رشد زنان اثبات مي‌گردد.[1]

بسياري از فقيهان،[2] نيز شبيه همين عبارت را آورده‌ند.

1. ادّله اثبات رشد با شهادت مردان

اين ادلّه به قرار زير است:

الف ـ عموم و اطلاق ادّله‌اي که دلالت بر قبول شهادت عدلين دارد.

ب ـ اتّفاق و اجماع[3] فقها در اين خصوص.

ج ـ اگر در اين‌باره فقط به آزمايش رشد اکتفا شود، مستلزم عُسر و حرج است، که از نظر شرعي نفي گرديده است.[4]

د ـ فحواي ادلّه‌اي که دلالت دارد، بلوغ و عقل و عدالت، با شهادت شهود عادل اثبات مي‌گردد.[5]

هـ ـ اکثر موضوعات مشتبه، با شهادت شهود اثبات مي‌شود، در اين مسأله نيز چنين است.[6]

2. قبول شهادت زنان

ادلّه‌اي که بر قبول شهادت زنان در اثبات رشد، خواه انفرادي و خواه به انضمام شهادت مردان دلالت دارد، عبارت است از:

الف ـ روايات مستفيضه‌اي[7] که دلالت دارد شهادت زنان، به صورت انفرادي در مواردي که مردان از آن غالباً اطلاعي ندارند، کافي است البته بنابر اين‌که رشد زنان نيز از اين‌گونه امور باشد.[8]

[1] . شرايع الإسلام101:2.

[2] . قواعد الأحکام134:2، جامع المقاصد186:5، ايضاح الفوائد52:2، الروضه البهية401:2، جامع المدارک367:3.

[3] . رياض المسائل251:9، جواهر الکلام51:26.

[4] . المناهل: 95، مجمع الفائدة و البرهان200:9.

[5] . المناهل: 95.

[6] . همان؛ رياض المسائل9: 250ـ251.

[7] . وسائل الشيعة 352:27، باب 24، من ابواب الشهادات، ح7ـ8، 356 ح18، 356 ح50.

[8] . رياض المسائل251:9، المناهل: 95.