گفتار دوّم: احکام وصيت نسبت به کودک

1. وصيّت در لغت و اصطلاح

وصيّت در لغت، مشتق از «وصي يصي» به معني وصل و پيوند بين دو شيئ است. به اعتبار اين‌که موصي، تصرّف در اموال و دخالت در امور زمان خود را به بعد از موت متّصل مي‌نمايد، آن را وصيّت ناميده‌اند[1] و گفته شده وصيّت از فعل رباعي «أوصي يوصي يا وصّي» گرفته شده و به معني عهد به‌کار مي‌رود[2]. در اين صورت وصيّت ناميدن عقد مزبور به اعتبار تعهّدي است که موصي آن را مي‌پذيرد. و اسم آن وصايت (باکسر و يا فتح واو) به معني تعيين وصيّ براي صغار و مجنون مي‌باشد .[3]

امّا در اصطلاح، بسياري از فقيهان در تعريف آن نوشته‌اند: «هِيَ تَمْلِيکُ عَيْنٍ أَوْ مَنْفَعَةٍ أَوْ تَسْلِيطٍ عَلَى تَصَرُّفٍ بَعْدَ الْوَفَاة»[4]. وصيّت آنست‌که موصي، عين ملک خود يا منفعت آن‌را به فرد يا افرادي بعد از وفات خويش تمليک نمايد و يا به تصّرف در آن، مسلّط نمايد.

شهيد ثاني در اين‌باره مي‌نويسد:

«در عين مندرج مي‌شود، آن‌چه بالفعل و در زمان حيات موصي موجود باشد، مانند درختان و آن‌چه در آينده موجود مي‌گردد، مانند ثمره درختان. هم‌چنين مندرج مي‌گردد در منفعت، منفعت دائمي و منفعت موقّت».[5] پس موصي حق دارد به همة اين امور وصيّت نمايد.

[1] . ر. ک: مجمع البحرين 3: 1944، لسان العرب 6: 451.

[2] . ر. ک: صحاح اللغة 2: 1829.

[3] . دانشنامه حقوق خصوصي 3: 2172.

[4] . ر. ک: شرايع الاسلام 2: 243، مختصر النافع: 263، الروضة البهية 5: 11، التنقيح الرائع 2: 358.

[5] . مسالک الافهام 6: 115.