معين متفاوت است. ممکن است بعضي در سن معين، چيزي را تشخيص دهند و سود و زيان و آثار و احکام آن را بفهمند، ولي بعضي ديگر در همان سن آن را درک نکنند. بنابراين ممکن است کودک نسبت به امري مميّز باشد و نسبت به امر ديگري غير مميّز. يا کودک صغيري چيزي را تميز دهد و ديگري در همان سن از تميز آن محروم باشد.

به نظر مي‌رسد دليل اختلاف در روايات وارده و ديدگاه فقيهان همين مسأله باشد، در نتيجه از نظر فقهي نمي‌توان سن معيني را براي تميز کودک در نظر گرفت.

8. حجر در لغت و اصطلاح فقهي

حجر در لغت به معني منع است[1] هنگامي‌که قاضي، صغير و سفيه را از تصرّف در اموالشان منع مي‌نمايد اين کلمه به کار مي‌رود.[2] کسي که اين حکم در مورد او صادر شده است، محجور مي‌نامند.

از کلمه‌ي حجر در اصطلاح فقها نيز همين معني اراده شده است.[3]

آيةالله فاضل لنکراني دراين باره مي‌نويسد: «در اصطلاح شرع، مقصود از حجر آن است که انساني از تصرّف در اموال خود و يا آن‌چه به مال تعلّق مي‌گيرد، مثل خريد و فروش منع شود»[4].

9. اقسام حجر

حجر بر دو قسم است:

قسم اوّل: آن‌که شخص به جهت حق غير، محجور گردد. مانند آن‌که مفلّس براي حفظ حق غرما، از تصرّف در اموال خود منع شده و يا مريض در مرضي که منجر به موت مي‌گردد، براي حفظ حق ورثه از وصيت به بيش از ثلث اموال خود ممنوع شده است.

[1] . مقاييس اللغة2: 138، لسان العرب2: 29، مصباح المنير1: 121، فرهنگ بزرگ سخن 7: 6742.

[2] . النهاية في غريب الحديث و الاثر1: 342.

[3] . الوسيلة الي نيل الفضيلة: 235، مهذّب البارع2: 511، جواهر الکلام26: 3، مجمع الفائدة و البرهان 9: 181و182، غنية النزوع1: 251.

[4] . تفصيل الشريعة، (کتاب الحجر): 271.