گفتار سوّم: بلوغ

1. اهميت تحقيق در مورد بلوغ

در مرحله‌اي از سن، دگرگوني‌هايي در اندام و احساسات و انديشه‌ي انسان پديدار مي‌گردد که آن را بلوغ مي‌نامند.

اين حالت در همه‌ي جوامع و در نزد همه‌ي مکاتب، آغاز مسئوليت و لياقت براي ورود در صحنه‌ي اجتماع به شمار مي‌رود. اين دگرگوني عميق روحي و جسمي، در علوم مختلف مورد بررسي قرار گرفته است.

در علم روانشناسي از آن جهت که آغاز تحوّلات دروني انسان است. در علم طبّ به جهت آثاري مانند: تغيير صدا، افزايش قد و حجم، رشد استخوان‌هاي سينه در پسران، پيدايش پستان در دختران و اموري از اين قبيل و در حقوق به اين علّت که بلوغ نقطه شروع تعهّدات حقوقي اعمّ از حقوق مدني، کيفري و سياسي است.

و امّا در فقه اسلامي، بلوغ جايگاه ويژه‌اي دارد و در عبادات مانند نماز، روزه و حج و نيز در ازدواج و انعقاد معاملات مانند عقد بيع، مضاربه، ضمان، حواله و هم‌چنين در شهادت، قضاوت، اجراي حدود، قصاص و... از آن بحث مي‌شود.

به طور کلّي مبدأ تکليف است، زيرا غير بالغ مرفوع القلم است. و از طرفي در پيدايش اين تحوّل و دگرگوني و يا به تعبيري ديگر سن بلوغ و اين‌که آيا تعيين سن خاص براي بلوغ، امر تعبّدي و شرعي است و يا طبيعي و عرفي؟ اختلاف نظر وجود دارد.

بر اساس آن‌چه ذکر شد حسّاسيت و اهمّيت تحقيق در موضوع بلوغ روشن مي‌شود.