جمله‌ي «يَبلُغَ اَشُدَّهُ» کنايه از رسيدن به حدّ احتلام و بلوغ است و اين‌گونه معني مي‌شود: تا زماني‌که يتيم بالغ شود و حجر و صغر از او مرتفع گردد.[1]

بنابراين در اين آيه نيز حکم (جواز دخالت در اموال ايتام و طرف معامله قرار گرفتن آنها) معلّق بر احتلام گرديده و معلوم مي‌شود احتلام علامت بلوغ است.

بعضي از آيات و روايات شاهد اين برداشت است، مانند آيه شريفه: (ثُمَّ نُخرِجُکُم طِفلاً ثُمَّ لِتَبلُغُوا أَشُدَّکُم)[2]. اين آيه دلالت دارد که بلوغ اشد به معني خروج از طفوليت و دخول در مرحله‌ي احتلام است.

هم‌چنين عبدالله بن سنان در روايت معتبر، از امام صادق(عليه السلام) نقل مي‌کند که فرموده است: در جلسه‌اي حاضر بودم، شخصي از پدرم سؤال کرد، چه زمان امور يتيم به خودش واگذار مي‌شود و مي‌تواند سرنوشت خود را به دست گيرد؟ قالَ: «حَتّي يَبلُغَ أَشُدَّهُ» آن‌گاه که بالغ شود. سؤال کرد، چه زمان بالغ مي‌گردد؟ قالَ: «اِحتِلامُهُ»[3] هر زمان محتلم شود.

برخي ديگر از فقيهان معتقدند «حَتّي يَبلُغَ أَشُدَّهُ» به معني کمال قواي عقلي و حسّي است، يعني براي سپردن امور به غير بالغ، علاوه بر بلوغ جنسي، رسيدن به حدّ بلوغ فکري و عقلاني نيز لازم است.[4]

مؤيد اين تفسير آيه‌ي ديگري است که مي‌فرمايد: (ثُمَّ يُخرِجُکُم طِفلاً ثُمَّ لِتَبلُغُوا أَشُدَّکُم ثُمَّ لِتَکُونُوا شُيُوخاً)[5]. در مراحل خلقت، خداوند شما را از رحم مادر، طفل بيرون آورد تا اين‌که به سن رشد و کمال برسيد و در مرحله‌ي بعد، پيري سالخورده شويد.

در اين آيه به سه مرحله از مراحل حيات انسان اشاره شده است: مرحله‌ي طفوليت و کودکي، مرحله‌ي اشّد و بلوغ، و مرحله‌ي شيخوخت و پيري. هم‌چنين آيه دلالت دارد بر اين‌که بلوغ امري است تدريجي، و براي آن مراتبي از قوّت و شدّت است. و شارع اوّلين

[1] . موسوعة الامام الخويي10: 354.

[2] . سوره حج22: 5.

[3] . وسائل الشيعة18: 412، باب 2، من ابواب احکام الحجر، ح5.

[4] . مسالک الافهام الي آيات الاحکام3: 141.

[5] . سوره غافر (مؤمن)40: 67.