1ـ برخي در اين حکم ادّعاي اجماع نموده‌اند.[1]

2ـ اين علامت مورد قبول عقلا است، يکي از بزرگان در اين زمينه مي‌نويسد: «علامت بودن انبات، نياز به تعبّد شرعي ندارد، بلکه از علايمي است که نزد عقلا مورد قبول است و موجب اطمينان براي تحقّق بلوغ مي‌باشد و چون شارع آن را نفي ننموده است، از نظر شرعي نيز حجّت و دليل قرار مي‌گيرد. البتّه بايد رويش مو به طور طبيعي و به مقتضاي سن اشخاص باشد نه با دارو و درمان».[2]

3ـ امام باقر(عليه السلام) در حديثي مي‌فرمايد: اگر کودک پانزده ساله شود، يا در صورت و يا عورت او پيش از پانزده سالگي، موي زبر برويد، بالغ مي‌گردد.[3]

آن حضرت در حديث ديگري مي‌فرمايد: «وَ الغُلامُ لا يَجُوزُ أمرُهُ فِي الشِّراءِ و البَيعِ وَ لا يَخرُجُ مِنَ اليُتمِ حَتَّي يَبلُغَ خَمسَةَ عَشَرَةَ سَنَةً او يَحتَلِمَ او يُشعِرَ أَويُنبِتَ قَبلَ ذَلِک».[4] دخالت کودک در امر خريد و فروش جايز نيست و از حالت يتيمي (نياز به سرپرست داشتن) خارج نمي‌گردد، مگر اين‌که پانزده ساله شود يا محتلم گردد يا بر صورت يا عورت او قبل از پانزده سالگي موي زبر پيدا شود. از اين روايت استفاده مي‌شود رويش موي زبر، قبل از پانزده سالگي علامت بلوغ است.

در اين جا مناسب است به چند مطلب مهم اشاره شود:

1ـ بسياري از فقها به صراحت اعلام نموده‌اند، اين علامت (رويش موي زبر بر عورت) مشترک بين زنان و مردان است و اختصاص به مردان ندارد.[5]

2ـ برخي معتقدند، رويش موي زبر في نفسه بلوغ است[6]، نه علامت آن. ولي نظر

[1] . مجمع الفائدة و البرهان9: 187، غنايم الايام1: 64، الحدائق الناضرة20: 346، مسالک الافهام4: 141، رياض المسائل9: 237.

[2] . جامع المدارک3: 363.

[3] . وسائل الشيعة20: 278، باب 6، من ابواب عقد النکاح و اولياء العقد، ح9.

[4] . الکافي7: 197، باب حد الغلام و الجارية، ح1.

[5] . تحرير الاحکام الشرعية2: 543، السرائر367:1، جامع المقاصد5: 180، رياض المسائل9: 240.

[6] . النهاية: 611، السرائر1: 367، الجامع الشرائع: 153و360، کشف الرموز1: 552.