تذکر چند مطلب

1ـ ديدگاه مشهور[1] ميان فقيهان اين است که بلوغ سنّي پسران با کامل شدن سال پانزدهم و در دختران با کامل شدن سال نهم، تحقّق مي‌يابد. صرف ورود در سال پانزدهم و نهم، کفايت نمي‌کند. بسياري از فقها با صراحت اين مسأله را بيان نموده‌اند.[2] مستند اين نظريه، روايات معتبر[3] و استصحاب[4] عدم تحقّق بلوغ، قبل از کامل شدن سال اخير و ديگر ادلّه[5] مي‌باشد.

2ـ ملاک در کامل شدن سال اخير، عرف است و دقّت‌هاي عقلي و رياضي مستند عمل قرار نمي‌گيرد.[6]

3ـ معيار در تعيين سال بلوغ، قمري است، زيرا متعارف در زمان صدور روايات و بيان ادّله و نيز متبادر از آنها، سال‌هاي قمري است.[7]

4ـ اثبات سنّي که معيار بلوغ است، با موازين و ملاک‌هاي شرعي، مانند علم، بيّنه و شهادت شهود، شيوع، و گفتار پدر و مادر تحقّق مي‌يابد.

در انبات، علاوه بر اين امور، در صورت ضرورت و نياز، با بررسي و امتحان موضع، و در خصوص احتلام، ادّعاي کودک نيز مسموع و قابل قبول است.[8]

11. علامت چهارم و پنجم در بلوغ دختران

به اتفاق فقيهان دختري که حائض و يا حامل مي‌شود بالغ است، هرچند در اين که اين دو خود مصداق بلوغ هستند و يا نشانه و کاشف از بلوغ مي‌باشند اختلاف

[1] . نظريه غير مشهور اين است که صرف ورود در سال‌هاي پانزده و نه، کفايت مي‌کند. مجمع الفائدة و البرهان9: 190، الحدائق الناضرة20: 350.

[2] . جامع المقاصد5: 182، رياض المسائل9: 245، جواهر الکلام26: 28.

[3] . الکافي7: 69 ح6 ـ 7، وسائل الشيعة1: 43، باب 4، من ابواب مقدمة العبادات، ح2، و20: 278، باب 6، من ابواب عقد النکاح و اولياء العقد، ح9.

[4] . تذکرة الفقها 14: 198.

[5] . مسالک الأفهام4: 144، المناهل: 84.

[6] . المناهل: 84.

[7] . قواعد الاحکام2: 134، مسالک الأفهام4: 144، مهذّب الأحکام21: 125.

[8] . مسالک الأفهام2: 49، الروضة البهية 2: 400 ـ 401.