گفتار چهارم: رشد

به اتّفاق فقها، پايان محجوريت کودک و آغاز استقلال در اداره‌ي امور و استيفاي حقوق خود، با رسيدن به مرحله‌ي رشد تحقّق مي‌يابد.[1] برخي از فقيهان در اين مسأله ادّعاي اجماع نموده‌اند.[2]

امام خميني(قدّس سرّه) در اين‌باره مي‌نويسد: «در رفع حجر از کودک، بلوغ وي به تنهايي کافي نيست، بلکه بايد به مرحله‌ي رشد برسد»[3]. شبيه اين تعبير را مرحوم آيةالله فاضل لنکراني آورده است.[4]

1. رشد در لغت

رشد در لغت به معني راه يابي، راه يافتن به مقصد، رسيدن به واقع و از گمراهي به راه آمدن مي‌باشد. هم‌چنين ثبات و استقامت نيز از معاني رشد شمرده شده است. اين کلمه در مقابل «غي»، به معني انحراف پيدا کردن از حقيقت و دور شدن از واقع به‌کار مي‌رود. راشد و رشيد، اسم فاعل و وصف از آن است که دلالت بر استواري و پا برجا بودن، مي‌کند. کلمه‌ي مرشد نيز از همين ماده گرفته شده است که به معني راهنما و نشان دهنده‌ي راه مي‌باشد.[5]

در لسان العرب مي‌نويسد: «رشد در مقابل ضلال و گمراهي است».[6]

[1] . کشف الرموز1: 552، کنز العرفان2: 140.

[2] . غنية النزوع1: 252، المناهل: 90، جواهر الکلام26: 48.

[3] . تحرير الوسيلة2: 13.

[4] . تفصيل الشريعة (کتاب الحجر): 297.

[5] . فرهنگ فارسي عميد2: 1044، مصباح المنير1: 227، راغب المفردات:354، فرهنگ فارسي جامع نوين1: 678، مجمع البحرين2: 702.

[6] . لسان العرب3: 74.