نهي از نزديک شدن به مال يتيم، کنايه از آن است که نبايد هيچ‌گونه تصرّفي در آن صورت پذيرد، مگر به گونه‌اي که در نزد عقلا نيکوتر باشد. مانند اين‌که، حفظ گردد و از تخريب آن جلوگيري به عمل آيد. به طور کلّي، منظور از آن تصرّفاتي است که عقل سليم آن را نيک مي‌شمرد و بهتر از انجام ندادن آن است. (حَتّي يبلُغَ أَشُدَّهُ)، يعني تا اين‌که بالغ و رشيد گردد.[1]

برخي ديگر اين جمله را اين‌گونه معني نموده‌اند: «تا اين‌که به کمال عقل و رشد برسد».[2] و يا گفته شده است: «تا اين‌که قواي عقلي و جسمي يتيم کامل گردد و به مرحله‌ي رشد برسد، در آن زمان اموال وي در اختيارش قرار مي‌گيرد و مي‌تواند در آن تصرّف نمايد».

اين مرحله، پايان محجوريت و آغاز قبول مسئوليت کودکي است که به حدّ بلوغ و رشد رسيده است.[3]

3ـ از امام صادق(عليه السلام) سؤال شده است، معني کلام خداوند متعال (فَإِن انَستُم مِنهُم رُشداً فَادفَعُوا إِليهِم أَموالَهُم) چيست؟ فرموده است: «إيناسُ الرُشدِ حِفظُ المالِ»[4] رسيدن به حدّ رشد، يعني قدرت داشتن بر حفظ مال.

در حديث ديگري از آن حضرت سؤال شده، در چه زماني بايد اموال دختر يتيم در اختيارش قرار گيرد؟ فرمودند: «اِذا عَلِمَت انَّها لا تُفسِد و لا تُضَيِّعُ»[5]. آن‌گاه که بداني اموال خود را فاسد و ضايع نمي‌نمايد.

در ضمن حديث ديگري نيز آن حضرت مي‌فرمايد: «وَ إن احَتَلمَ وَ لَم يَکُن لَهُ عَقلُ يُوثَقُ بِهِ، لَم يَدفَع إلَيهِ»[6] اگر کودک به حدّ بلوغ و احتلام برسد، ليکن داراي عقلي که موجب اطمينان به صحّت اعمال او گردد، نباشد، اموال وي در اختيارش قرار نمي‌گيرد.

[1] . زبدة البيان: 501ـ502.

[2] . راوندي، فقه القرآن2: 308.

[3] . مسالک الأفهام إلي آيات الأحکام3: 141.

[4] . وسائل الشيعة18: 411 باب 2، من احکام الحجر، ح4.

[5] . همان: 410 باب 1، ح3.

[6] . مستدرک الوسائل13: 427 باب 1، من کتاب الحجر، ح1.