حل یعنی روغن کُنجد اشتغال داشته و نسبت وی به همین سبب است.7 حلاّل دارای آثار و تألیفاتی نیز بوده که عبارت اند از: کتاب الحدیث مسائل الرضا(علیه السلام) و اصل.8

پی نوشت ها

[1] ـ رجال البرقی 52.
[2] ــ رجال النجاشی 1/250.
[3] ــ مختصر بصائر الدرجات 8.
[4] ــ رجال الطوسی 368 و 447.
[5] ــ خلاصة الاقوال 14.
[6] ــ جامع الرواة 1/56 و57.
[7] ــ رجال النجاشی 1/249.
[8] ــ الذریعه 2/139 و6/311 و20/348.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 35 منهج المقال 40 معجم رجال الحدیث 2/179 اعیان الشیعه 3/55 تنقیح المقال 1/74 مجمع الرجال 1/132 طرائف المقال 1/279 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/385 معالم العلماء 17 رجال ابن داود 35 الاستبصار 2/235 اصول کافی 2/5465 الخصال 348، ح 22 کمال الدین 202، ح 5 تهذیب الاحکام 10/148، ح 590.

احمد ـ حلبی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

احمد بن عمر بن ابی شعبه حلبی.

صحابی امام کاظم و امام رضا(علیهما السلام) بود1 و از این دو بزرگوار و همچنین از پدرش روایت نموده است.2 با وجود این، شیخ طوسی در دو کتاب رجال و فهرست خود از وی یاد نکرده است. روایتگرانی همچون حسن بن علی بن فضال،3 حسن بن علی وشاء، یعقوب بن یزید،4 عبدالعزیز بن عمرو واسطی و یونس بن عبدالرحمان5 از وی روایت کرده اند. رجال نویسان شیعه وی را از افراد موثق به شمار آورده اند.6 کتاب الحدیث اثر وی می باشد که حسن بن علی بن فضال (م 224 هـ ) آن را روایت کرده است.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال ابن داود 41.
[2] ــ رجال النجاشی 1/248 و معجم رجال الحدیث 2/178. 3 ـ جامع الرواة 1/56. 4 ـ تنقیح المقال 1/74.
[5] ــ جامع الرواة 1/56. 6 ـ رجال النجاشی 1/248 خلاصة الاقوال 20. 7 ـ الذریعه 6/311.

دیگر منابع: مستدرکات علم رجال الحدیث 1/348 مجمع الرجال 1/131 منهج المقال 39 اعیان الشیعه 3/55 حاوی الاقوال 1/185 قاموس الرجال 1/360 طرائف المقال 1/279 اختیار معرفة الرجال 597.

احمد ـ حلوانی (م حدود 260 هـ )

ابوالحسن احمد بن یزید بن ازداد حلوانی صفار.

از قاریان مشهور روزگار خود بود و قرائت را از بزرگان این فن همچون قالون یعنی عیسی بن میناء، هشام بن عمار و خلف بن هشام فراگرفت. او از شاگردان برجسته قالون بود و به قرائت و روایات وی در زمینه قرائت آشنایی کامل داشت و دو مرتبه با وی ملاقات خصوصی داشته است. در علم حدیث نیز اساتید بسیاری را دیده از جمله نزد افرادی چون ابونعیم، ابوحذیفه نهدی و ابوصالح کاتب اللیث به استماع حدیث پرداخته است.1 خود نیز شاگردانی را تربیت کرده که از آن میان می توان به افرادی چون فضل بن شاذان، جعفر بن محمد بن هیثم و حسین بن علی بن حماد اشاره کرد.2 حلوانی جهت کسب علم به شهرهایی چون شام، مکه، مدینه و کوفه مسافرت، و نزد شیوخ برجسته آنجا تلمذ نمود.3 بیشتر شهرت حلوانی در علم قرائت است، لذا ابن جزری به نقل از دانی وی را در این زمینه فردی صدوق، ضابط و متقی دانسته است.4 در مقابل، ابوزرعه می گوید: در حدیث مورد رضایت نیست.5 تاریخ دقیق درگذشت وی معلوم نیست، اما آن را حدود 2506 یا260 هـ نوشته اند.7 کتاب قراءة ابی عمرو (ابن علاء) اثر اوست.8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 19/63.
[2] ــ تاریخ دمشق 6/95.
[3] ــ غایة النهایه 1/149.
[4] ــ همان.
[5] ــ الجرح و التعدیل 2/82.
[6] ــ غایة النهایه 1/149.
[7] ــ الوافی بالوفیات 8/271.
[8] ــ الفهرست (الندیم) 31.*

دیگر منابع: لسان المیزان 1/225 معجم البلدان 2/108 میزان الاعتدال 2/164 سیر اعلام النبلاء 15/378 الانساب 2/24 ذکر اخبار اصبهان 2/202 الاکمال 2/232 لغت نامه دهخدا 1/1010.

احمد ـ حمدان (182 ـ 264 هـ )

ابوالحسن احمد بن یوسف بن خالد سلّمی ازدی نیشابوری، معروف به حمدان.

به سال 182 هـ در نیشابور به دنیا آمد.1 از بزرگانی چون حفص بن عبدالرحمان قاضی، حفص بن عبدالله سُلّمی، جارود بن یزید و خالد بن مخلد قَطَوانی دانش آموخته و حدیث روایت کرده است.2 سلّمی علاوه بر اساتید و شیوخ نیشابور و دیگر شهرهای خراسان، اساتید بسیاری را نیز در بلاد مختلف از جمله شام، یمن، عراق و حجاز درک کرده و از ایشان کسب دانش نموده است.3 از سلّمی راویان بسیاری حدیث شنیده و روایت کرده اند که در این میان از افرادی چون بخاری، مسلم، ابوداود، نسائی، ابن ماجه، ابن خزیمه،