دیگر منابع: الأعلام 1/141 معجم المؤلفین 1/256 ریحانة الادب 7/355 لغت نامه دهخدا 1/258 معجم المطبوعات العربـیه 1/370 دائرة المعارف الاسلامیه 1/80 الاغانی 19/162 تاریخ التراث العربی 2/4/214 هدیة العارفین 1/51.

احمد ـ خزاز (زنده در قرن دوم هجری)

ابوالحسن احمد بن نضر خزاز جعفی کوفی.

از محدثان شیعه و مورد اعتماد بود1 و از محضر افرادی همچون صباح بن یحیی، شهاب بن عبدربه، ربیع بن سعد و عمرو بن شمر بهره علمی برد. راویانی مانند ابراهیم بن هاشم، ابوالعباس بن عقده،2 محمد بن خالد برقی و محمد بن سالم از شاگردان او به حساب می آیند.3 از احمد اثری به نام کتاب الحدیث برجای مانده است.4 تاریخ وفات وی به دست نیامد، ولی به اعتبار حیات محمد بن خالد برقی در سال 183 هـ ،5 احمد را از رجال قرن دوم به شمار می آوریم.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/247. 2 ـ معجم رجال الحدیث 2/349 و350. 3ـ الفهرست (طوسی) 35. 4ـ الذریعه 6/312. 5ـ معجم المؤلفین 9/277.

دیگر منابع: رجال ابن داود47 خلاصة الاقوال 20 معالم العلماء 21 نقد الرجال 36 الوجیزه 13 منهج المقال 48 تنقیح المقال 1/99 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/500 مجمع الرجال 1/170 قاموس الرجال 1/440 هدایة المحدثین 15 منتهی المقال 1/360 اعیان الشیعه 3/196.

احمد ـ خزاعی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

احمد بن فضل خزاعی.

از اصحاب امام کاظم(علیه السلام) بود.1 کشّی وی را در زمره اصحاب امام رضا(علیه السلام) نیز ذکر کرده، ولی از حمدویه نقل کرده که برخی از شیوخ، وی را واقفی دانسته اند.2 گویا به همین سبب، طوسی و گروهی از رجال شناسان نیز وی را در شمار واقفیه آورده اند.3 خزاعی از کسانی چون عبدالله بن جبله، یونس بن عبدالرحمان و علی بن معمر حدیث نقل کرده است.4 از وی افرادی مانند احمد بن منصور خزاعی،5 و محمد بن احمد قلانسی و محمد بن یزید بن متوکّل روایت کرده اند.6 کتاب النوادر از اوست.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 344.
[2] ــ اختیار معرفة الرجال 555 و 556.
[3] ــ رجال الطوسی، 344 خلاصة الاقوال 201.
[4] ــ جامع الرواة 1/58.
[5] ــ اختیار معرفة الرجال 390.
[6] ــ تنقیح المقال 1/76.
[7] ــ رجال النجاشی 1/232.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 37 معجم رجال الحدیث 2/188 اعیان الشیعه 3/63 الذریعه 24/320 مجمع الرجال 1/133 قاموس الرجال 1/551 طرائف المقال 1/279 منتهی المقال 1/304 منهج المقال 40 الوجیزه 11.

احمد ـ خَصّاف (18
[1] ـ 261 هـ )

ابوبکر احمد بن عمر بن مُهَیْر خصّاف شیبانی.

خصاف در سال 181 هـ به دنیا آمد.1 وی از بزرگان مذهب حنفیه بود و از افرادی چون وهب بن جریر، مسلم بن ابراهیم، عمرو بن عاصم و واقدی روایت کرده است. وی را فقیه، محدث، عالم به رأی و دقیق در علم میراث و فرایض توصیف کرده اند. وی از دسترنج خود ارتزاق می کرد. سرانجام پس از هشتاد سال عمر در سال 261 هـ در بغداد درگذشت.2 وی نزد مهتدی (خلافت 255 ـ 256 هـ ) مقرب بود و کتاب خراج را برای او تألیف نمود. گفته شده که وی احیا کننده اندیشه ابن ابی داود ایادی بوده و معتزله را مقدم داشته است. پس از مرگ مهتدی، خانه خصّاف به غارت رفته و بعضی از کتبش از جمله مناسک او را که منتشر نکرده بود، بردند.

دیگر آثار او عبارت اند از: الحیل الوصایا الرضاع المحاضر و السجلات الشروط الکبیر الشروط الصغیر اقرار الورثة بعضهم ببعض ادب القاضی احکام الوقوف (الوقف) النفقات علی الاقارب العصیر و احکامه و حسابه ذرع الکعبه و المسجد و القبر3 المبسوط فی الخلافیات4 الاقاله و الخصال.5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 2/35.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 13/123.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 259.
[4] ــ اسماء الکتب 275.
[5] ــ هدیة العارفین 1/49.*

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 7/266 جواهر المضیئه 1/88 الاعلام 1/185 طبقات الفقهاء 140 معجم المطبوعات العربـیه 1/824 لغت نامه دهخدا 6/8632 کشف الظنون 1/695 تاج التراجم 7 .

احمد ـ خفّاف (م 299 هـ )

ابوعمرو احمد بن نصر بن ابراهیم خفاف زین الاشراف مروزی نیشابوری.

حیات وی در قرن سوم بود. از بزرگانی چون اسحاق بن راهویه،