همفکری داشته و با هم تحت تعقیب قرار می گیرند.23

ابن راوندی آثار و تألیفات بسیاری داشته و به گفته مسعودی، بالغ بر 114 اثر بوده است.24 آثاری که در منابع از آنها یاد شده، عبارت اند از: التاج الزمرد نعت الحکمه (عبث الحکمه) الدامغ القضیب الفرید المرجان اللؤلؤة فی تناهی الحرکات الاسماء والاحکام الابتداء والاعاده الامامه خلق القرآن البقاء والفناء الوقف الحجر الاحمر الحجر الاسود لاشیء الاموجود الاستطاعه فضایح المعتزله الرؤیه الاحتجاج لهشام بن الحکم الانسان الخاص والعام الردّ علی من قال برمی الحرکة ببصره الجُمَل اثبات الرسل فساد الدار و تحریم المکاسب الردّ علی من نفی الافعال و الاعراض المسائل علی الهشامیه کیفیة الاستدلال الاعراض الردّ علی الزنادقه حکایة قول معمر و احتجاجه فی المعانی النکت و الجوابات علی المنانیه کیفیة الاجماع و ماهیته اثبات خبر الواحد الردّ علی المعتزله فی الوعید و المنزلة بین المنزلتین الادراک حکایة علل هشام فی الجسم و الرؤیه الاخبار و الردّ علی من ابطل التواتر ادب الجدل نقض کتاب الزمرد نقض المرجان نقض الدامغ (این هر سه در ردّ کتاب های خودش می باشد که آخری را به پایان نبرد)25 نصیحة المعتزله26 الزینه قصب الذهب27 الطبائع البصیره کتابی درباره توحید اجتهاد الرأی اللفظ و الاصلاح الخاطر المعرفه التعدیل و التجویز28 و شرح نهج البلاغه یا شرح خطبة علی(علیه السلام).29 وی در شعر هم دستی داشته و صفدی پاره ای از سروده های او را آورده است.30

پی نوشت ها

[1] ـ وفیات الاعیان 1/94.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 14/60.
[3] ــ همان.
[4] ــ وفیات الاعیان 1/94.
[5] ــ المنتظم 13/108.
[6] ــ الانتصار 212.
[7] ــ الفهرست (الندیم) 216.
[8] ــ الانتصار 32.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 216.
[10] ــ الوافی بالوفیات 8/233.
[11] ــ المنتظم 13/109 ـ 117.
[12] ــ معالم العلماء 144.
[13] ــ المنیة والأمل 179 ـ 180.
[14] ــ الفهرست (الندیم) 216.
[15] ــ الشافی فی الامامه 1/87 - 90.
[16] ــ المنتظم 13/112.
[17] ــ النجوم الزاهرة 3/177.
[18] ــ وفیات الاعیان 1/94.
[19] ــ مرآة الجنان 2/177 و 243.
[20] ــ تاریخ ابن الوردی 1/239.
[21] ــ البدایة و النهایه 11/127 ـ 128. 22 ـ شذرات الذهب 2/235.
[23] ــ الوافی بالوفیات 8/238.
[24] ــ مروج الذهب 4/116. 25 ـ الفهرست (الندیم) 216 ـ 217. 26 ـ شذرات الذهب 2/236.
[27] ــ هدیة العارفین 1/55.
[28] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 3/533.
[29] ــ الذریعه 14/156.
[30] ــ الوافی بالوفیات 8/238.

دیگر منابع: لسان المیزان 1/323 العبر 1/439 عیون الانباء 292 دول الاسلام 165 مقالات الاسلامیین 2/240 باب ذکر المعتزله و طبقاتهم 49، 52 و53 الاعلام 1/267 کشف الظنون 2/1274، 1403، 1423 و 1450.

احمد ـ رمادی (182 ـ 265 هـ )

ابوبکر احمد بن منصور بن سیار بن معارک رَمادی بغدادی.

در سال 182 هـ به دنیا آمد1 و منسوب به رماده یمن2 و از شاگردان احمد بن حنبل بود.3 از راویانی چون احمد بن حنبل، ابوداود طیالسی، زید بن حباب، یحیی بن بکیر و عفان بن مسلم روایت نقل کرده4 و ابن ماجه، ابن ابی حاتم، ابی ابی الدنیا و دیگران از او حدیث نقل کرده اند.5 رمادی برای نوشتن و آموختن حدیث به حجاز، عراق، شام و مصر سفر کرد و بعضی از رجال نویسان اهل سنت وی را محدثی ثقه6 و صدوق معرفی کرده اند.7 ذهبی احمد را با تعبیر ظرف علم توصیف کرده است8 و ابوداود گفته که چون رمادی با رافضی ها در بعضی منابع واقفی ها (توقف کنندگان در مسئله خلق قرآن) رفت و آمد داشته، روایات او را نقل نمی کنم.9 ابن حجر نیز می نویسد که احمد در مسئله خلق قرآن، قائل به توقف بود و از اظهار نظر پرهیز می کرد.10 وی در 83 سالگی و در سال 265 هـ از دنیا رفت و ابراهیم بن أرمه اصفهانی بر او نماز گزارد. اثر او المسند الکبیر می باشد.11

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 5/153.
[2] ــ الأنساب 3/88.
[3] ــ البدایة و النهایه 11/45.
[4] ــ تاریخ بغداد 5/151.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 12/389 و 390.
[6] ــ تاریخ بغداد 5/151.
[7] ــ الأنساب 3/88.
[8] ــ سیر اعلام النبلاء 12/389 و390.
[9] ــ میزان الاعتدال 1/158 تاریخ مدینة دمشق 6/27.
[10] ــ تقریب التهذیب 1/26.
[11] ــ تاریخ بغداد 5/153.*

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 2/36 تذکرة الحفاظ 2/564 تهذیب الکمال 1/492 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 1/83 طبقات الحفاظ 255 معجم المؤلفین 2/183 الوافی بالوفیات 8/192 العبر 1/380 الاعلام 1/260 هدیة العارفین 1/50 میزان الاعتدال 1/158.

احمد ـ سجزی (م اواخر قرن سوم هجری)

ابوعباس احمد بن محمد بن علوجه سجزی بغدادی، ملقب به ربح و جراب الدوله.

اهل ری و به نقلی اهل سیستان و شخصی بذله گو، ظریف،