صدقه شهر مرو زندگی می کرد و از آنجا که خود اهل بغداد است، به بغدادی نیز ملقب شده است.1 وی از احمد بن حنبل مسائلی مدون و زیاد جمع آوری نموده است و از محمد بن مسکین یمامی، اسماعیل بن مسعود جُحْدُری و محمد بن حرب نسائی حدیث آموخت و راویانی چون ابن قانع، ابوبکر شافعی، ابوبکر خلاّل، ابن مجاهد و ابوالقاسم طبرانی از وی روایت نقل کرده اند.2 رجال نویسان اهل سنت وی را حافظ، راوی قرائات، ثقه و متقن دانسته اند.3 وی در محرم سال 2984 یا 293 از دنیا رفت.5 کتاب مسائل اثر مهم او می باشد.6

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3/530.
[2] ــ تاریخ الاسلام 22/64.
[3] ــ تاریخ بغداد 5/40.
[4] ــ همان 4/444.
[5] ــ مختصر تاریخ دمشق 3/267.
[6] ــ تذکرة الحفاظ 2/745.*

دیگر منابع: هدیة العارفین 1/55 سیر اعلام النبلاء 14/83 غایة النهایه 1/119 شذرات الذهب 2/215 طبقات الحنابله 1/64 طبقات علماء الحدیث 2/462 توضیح المشتبه 5/418.

احمد ـ صواف (206 ـ 291 هـ )

ابوجعفر احمد بن ابی سلیمان داود صواف ربعی.

در شهر قیروان در کشور تونس کنونی به دنیا آمد.1 پس از طی دوران کودکی، به کسب دانش پرداخت. مدت بیست سال از ابوسعید عبدالسلام بن سعید معروف به سحنون حدیث آموخت و از شاگردان برجسته وی شمرده می شد و اجازه نقل تمام کتاب های او را داشت.2 او از فقیهان بزرگ و معروف مذهب مالک و در زمان خود مردی ادیب، حافظ، راوی شعر،3 شاعری نیکوسرا، دارای اشعار فراوان، موثق و حکیم بود. عبدالله بن مسرور تُجیبی، علی بن محمد بن مسرور دباغ و محمد بن احمد بن تمیم از شاگردان صواف به شمار می آمدند.4 صواف دارای رساله مشهوری درباره کتاب الحماسه تصنیف ابی تمّام و کتابی به نام الحجر است.5 مؤلف، این کتاب اخیر را برای صاحب بن عبّاد تألیف کرده است.6 احمد در سال 291 هـ در زادگاهش درگذشت و در گورستان باب نافع به خاک سپرده شد.7

پی نوشت ها

[1] ـ ترتیب المدارک 3/242.
[2] ــ معالم الایمان 2/207.
[3] ــ ترتیب المدارک 3/242.
[4] ــ معالم الایمان 2/207.
[5] ــ الدیباج المذهب 95.
[6] ــ الغدیر 4/45.
[7] ــ ترتیب المدارک 3/242 معالم الایمان 2/214.*

دیگر منابع: معجم المؤلّفین 1/218 ریاض النفوس 1/505.

احمد ـ صیقل (قرن سوم هجری)

ابوجعفر احمد بن حسین بن عمر صیقل کوفی.

اهل کوفه و جدش عمر بن یزید از اصحاب امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام) بود و از آن دو بزرگوار روایت کرده است.1 او از پدرش حسین روایت نقل کرده است.2 محمد بن احمد بن یحیی و احمد بن ابی زاهر از او روایت نقل کرده اند.3 او روایتگری امامی و محدثی ثقه به شمار می آمد.4 تاریخ وفات یا حیات احمد روشن نیست، اما از آنجایی که جدش صحابی امام کاظم(علیه السلام) بود، باید احمد را از رجال قرن سوم دانست. به گفته نجاشی، او تألیفاتی داشته است که جز دو کتاب النوادر و کتابی در موضوع امامت، شناخته شده نیست.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/219. 2 ـ تنقیح المقال 1/58.
[3] ــ جامع المقال 98. 4 ـ خلاصة الاقوال 19 تنقیح المقال 1/58.
[5] ــ رجال النجاشی 1/219.*

دیگر منابع: هدایة المحدثین 171 منتهی المقال 1/257 معجم رجال الحدیث 2/99 نقد الرجال 21 قاموس الرجال 1/448 جامع الرواة 1/48 مجمع الرجال 1/108 رجال ابن داود 26 الوجیزه 9 .

احمد ـ طائی (157 ـ 260 هـ )

ابوجعد احمد بن عامر بن سلیمان بن صالح طائی.

از نسل عامر بن حسان بن شریح است که حسان در صفین، و عامر در کربلا به شهادت رسیدند. در سال 157 هـ به دنیا آمد.1 از اصحاب امام رضا(علیه السلام)بود2 که در سال 194 هـ آن حضرت را ملاقات کرده و از ایشان روایت کرده است.3 فرزندش عبدالله گفته است که پدرم مؤذّن امام هادی و امام حسن عسکری(علیهما السلام)بود.4 از وی پسرش عبدالله5 (م 324 هـ ) و ابراهیم بن هاشم روایت کرده اند.6 مامقانی به نقل از شیخ صدوق می نویسد که عبدالله بن احمد طائی در سال 260 هـ از پدرش ابوجعد حدیث شنیده است.7 از گفتار صدوق برداشت می شود که وی از اصحاب امام هادی و امام حسن عسکری(علیهما السلام) بوده و تا آن زمان، بیش از صد سال عمر داشته است.8 اثر وی نوشته ای است که از امام رضا(علیه السلام)روایت کرده و با عناوین نسخة الرضا(علیه السلام)، صحیفة الرضا(علیه السلام)، مسند الرضا(علیه السلام) و الرضویات شهرت دارد.9

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/250 و 2/35.
[2] ــ رجال الطوسی 367.
[3] ــ رجال