روایتی نقل نکرده است.1 وی از افرادی چون صالح بن خالد عاملی، عبیس و عبدالله بن جبله حدیث شنیده است.2 ظاهر کتب رجالی حکایت از امامی بودن او دارد، اما کتابش نشان دهنده حمایت او از مذهب واقفی است، لذا عده ای گفته اند که او واقفی مذهب بوده است.3 قزاز کتاب الصفة فی مذهب الواقفه را نوشته و کسانی چون حمید بن زیاد آن را از او نقل کرده اند.4 وی در سال 261 هـ از دنیا رفت.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 441.
[2] ــ الجامع فی الرجال 1/104.
[3] ــ قاموس الرجال 1/430.
[4] ــ رجال النجاشی 1/209.
[5] ــ رجال الطوسی 441.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 419 مجمع الرجال 1/105 منهج المقال 34 ایضاح المکنون 2/309 جامع الرواة 1/46 نقد الرجال 20 اعیان الشیعه 2/497 معجم المؤلفین 1/196 معجم رجال الحدیث 2/86 الذریعه 15/45 ایضاح الاشتباه 97.

احمد ـ قُطرَبُّلی (م 261 هـ )

ابوالحسن احمد بن عبدالله بن حسین بن سعید قطربلی بغدادی کاتب.

از زندگی وی اطلاعات چندانی در دست نیست. الندیم نوشته است که وی از کاتبان دانشمند و فاضل بود و دارای تألیفاتی بوده که عبارت اند از: فقر البلغاء المنطق و التاریخ که در آن حوادث گذشته را تا زمان خود گردآوری کرده است.1 اسماعیل پاشا سال درگذشت او را 261 هـ دانسته است.2

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 138.
[2] ــ هدیة العارفین 1/50.*

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 7/112 لغت نامه دهخدا 1/283.

احمد ـ قُطرَبُّلی (م 266 هـ )

ابوبکر احمد بن صالح بن شیرزاد قطربلی، ملقب به ظریف الکتّاب.

از کاتبان و شاعران فصیح و خوش صحبت عصر خود به شمار می آمد و پیوسته سرپرستی دیوان ها به او تفویض می شد.1 او زمانی کاتب وصیف ترک، از کارگزاران مستعین عباسی (خلافت 248 ـ 252 هـ ) بود2 و در دوران حکومت معتمد عباسی (خلافت 256 ـ 279 هـ ) نیز ریاست دیوان رسائل را بر عهده داشت.3 در زمان مستعین4 یا معتمد به وزارت رسید، لکن مدت وزارت او بیش از 45 روز دوام نیافت. او در شهر سامرا به مرض تب مبتلا شد و سپس فلج گردید. وی را به بغداد منتقل کردند و سرانجام به سال 266 هـ درگذشت.5 دیوان شعری که دارای سی ورقه است، از آثار او می باشد.6

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 6/420.
[2] ــ تاریخ الطبری 9/275.
[3] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/224.
[4] ــ تاریخ حبیب السیر 2/274.
[5] ــ الوافی بالوفیات 6/420.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 193.*

دیگر منابع: الفخری 249 تاریخ الاسلام 19/56 تاریخ مدینة دمشق 13/390.

احمد ـ قمی (در عصر امام جواد(علیه السلام))

احمد بن عبدالله بن عیسی بن مصقلة بن سعد اشعری قمی.

از او تنها نجاشی نام برده و ضمن توثیقش می نویسد: محمد بن عبدالرحمان بن سلام از احمد، و او از امام جواد(علیه السلام)روایت می کند.1 البته ابن داود به اشتباه از نجاشی نقل کرده که احمد بن عبدالله از کسانی است که از ائمه(علیهم السلام)روایتی ندارند.2 او دارای نسخه ای است که از امام جواد (علیه السلام)روایت کرده است.3

پی نوشت ها

1ـ رجال النجاشی 1/252. 2ـ رجال ابن داود 31. 3ـ رجال النجاشی 1/252.

دیگر منابع: تنقیح المقال 1/65 خلاصة الاقوال 20 منهج المقال 37 نقد الرجال 23 حاوی الاقوال 1/181 جامع الرواة 1/52 الوجیزه 10.

احمد ـ قمی (در عصر امام هادی (علیه السلام))

احمد بن حمزة بن یسع بن عبدالله قمی.

اهل قم و از اصحاب امام هادی(علیه السلام) بود1 و از ایشان و افرادی چون ابان بن عثمان، حسین بن مختار، زکریا بن آدم و محمد بن خالد روایت نقل کرده است.2 رجال نویسان شیعه او را ثقه دانسته اند و نجاشی او را با وصف ثقه شناسانده است.3 بر پایه روایتی که شیخ طوسی آورده، احمد بن حمزه از جمله افرادی است که در توقیع صادره از امام عصر(علیه السلام) به صراحت توثیق نشده است.4 عبدالله بن جعفر حمیری، حسین بن سعید، محمد بن جمهور و علی بن مهزیار از وی روایت نقل کرده اند.5 وی در اسناد 17 روایت واقع شده است.6 اثر او النوادر است.7