است تاریخ ابن خلدون 4/11 و 17.
[3] ــ همان 143.
[4] ــ همان 198.
[5] ــ انساب الاشراف 3/137 احسن التقاسیم 244.
[6] ــ معجم الادباء 5/153.
[7] ــ البلدان (ملحقات ترجمه) 154.
[8] ــ الانساب 4/189 الاکمال 7/47.
[9] ــ منابع تاریخ اسلام 156.
[10] ــ الذریعه 22/23.
[11] ــ الاعلام 1/95.
[12] ــ ترجمه تاریخ یعقوبی، مقدمه 16 ـ 18.*

دیگر منابع: معجم البلدان 1/161 الکنی و الالقاب 3/296 الذریعه 3/296 معجم المطبوعات العربـیه 2/1948 هدیة العارفین 1/48 و 52 ایضاح المکنون 1/219 معجم المؤلفین 1/161.

احنف ـ تمیمی (3 ق . هـ ـ 67 هـ )

ابوبحر احنف بن قیس بن معاویه بن حصین بن حفص تمیمی سعدی بصری.

اسامی مختلفی مانند ضحاک، احمد،1 صخر،2 حارث، حصن3 و حصین برای او آورده اند.4 سه سال پیش از هجرت متولد شد5 و ساکن بصره بود.6 او از بزرگان شهر7 و قبیله خود، تمیم8 یا بنی سعد به شمار می رفت.9 وی عصر پیامبر را درک کرد10 و اسلام آورد، ولی توفیق شرفیابی خدمت آن حضرت را پیدا نکرد.11 او از تابعین12 و صحابی پیامبر، امیرمؤمنان علی و امام حسن(علیهما السلام) بود.13 از امام علی(علیه السلام)، ابوذر،14 عروة بن زبیر15 و عمر روایت کرده، چنان که حسن بصری، طلق بن حبیب و ابوعلاء بن شخیر از وی روایت کرده اند.16 احنف در فتح خراسان، نهاوند و کاشان حضور داشت،17 همچنین در جنگ صفین و نهروان شرکت کرد18 که از فرماندهان لشکر حضرت علی(علیه السلام)در جنگ صفین بود،19 ولی در جنگ جمل20 و واقعه کربلا حاضر نشد. احنف چون پاهای کجی داشت، به این نام خوانده شد.21 فردی زشت روی، کوتاه قد، کوسه و یک چشم یا نابینا بود. در بردباری ضرب المثل22 و نیز فردی دانا و زیرک،23 فصیح، سخن آور و مورد اعتماد بود.24 از آثار او دیوان شعر می باشد.25 سرانجام وی در هفتاد سالگی26 و در سال 67 در بصره27 یا کوفه درگذشت. مصعب بن زبیر بر او نماز گزارد و بدون ردا در تشییع پیکر او شرکت جست28 و در ثویه،29 مکانی نزدیک کوفه30 یا کوفه دفن شد.31 مرگ او را در سال 7132 یا 72 هـ 33 هم آورده اند.

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 9/625.
[2] ــ اسد الغابه 1/55.
[3] ــ الاصابه 1/103.
[4] ــ تاریخ الاسلام 5/347. 5 ـ اعیان الشیعه 7/384.
[6] ــ رجال الطوسی 7. 7 ـ اسد الغابه 1/55.
[8] ــ المعارف 423 و 425.
[9] ــ تاریخ الاسلام 5/347.
[10] ــ الاصابه 1/103.
[11] ــ الاستیعاب 2/715.
[12] ــ الاصابه 1/103.
[13] ــ رجال الطوسی 7، 35 و 66.
[14] ــ تاریخ الاسلام 5/346.
[15] ــ اعیان الشیعه 7/383.
[16] ــ الاصابه 1/103.
[17] ــ اعیان الشیعه 7/383.
[18] ــ الذریعه 9 / 2 / 625.
[19] ــ تاریخ الاسلام 5/346.
[20] ــ الثقات 4/56.
[21] ــ اعیان الشیعه 3/222.
[22] ــ تاریخ الاسلام 5/345 و 348.
[23] ــ اسد الغابه 1/55.
[24] ــ تاریخ الاسلام 5/346 و 348.
[25] ــ الذریعه 9/625.
[26] ــ اعیان الشیعه 7/384.
[27] ــ الاصابه 1/103.
[28] ــ الاستیعاب 2/716.
[29] ــ المعارف 424.
[30] ــ معجم البلدان 2/87 .
[31] ــ تاریخ خلیفة بن خیاط 203 الاستیعاب 2/716.
[32] ــ تاریخ الاسلام 5/353.
[33] ــ شذرات الذهب 1/78.*

دیگر منابع: جامع الرواة 1/76 رجال ابن داود 48 الجرح و التعدیل 1 / 1 / 322 اختیار معرفة الرجال 92 التاریخ الکبیر 2/50.

اخطلغیاث ـ تغلبی اخفش اوسطسعید ـ اخفش ادریس ـ اشعری (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابو زکریا ادریس بن عبدالله بن سعد اشعری قمی.

از رجال شیعه، صحابی امام صادق(علیه السلام)1 و موثق و مورد اعتماد به شمار آورده اند.2 برخی نیز او را از اصحاب امام کاظم(علیه السلام)دانسته اند.3 ابن داود گوید که ابو زکریا از هیچ یک از ائمه روایتی ندارد،4 اما ادریس از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده است.5 افرادی چون حماد بن عثمان و سعد بن سعد از او روایت نقل کرده اند.6 او دارای کتابی به نام مسائل بوده که محمد بن حسن شنبوله روایت نموده است.7

پی نوشت ها

[1] ـ لسان المیزان 1/368.
[2] ــ رجال النجاشی 1/260.
[3] ــ رجال البرقی 52.
[4] ــ رجال ابن داود 49.
[5] ــ المحاسن 2/470 الکافی 1/419 و 3/298.
[6] ــ جامع الرواة 1/76.
[7] ــ رجال النجاشی 1/260.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 13 حاوی الأقوال 1/164 نقد الرجال 37 جامع المقال 101 الفهرست (طوسی) 38 تنقیح المقال 1/105 اعیان الشیعه 3/231 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/528 دائرة المعارف الشیعیة العامه 3/48 معجم المؤلفین 2/217.