پی نوشت ها

[1] ـ بغیة الطلب 3/1457.
[2] ــ الشعر و الشعراء 2/731.
[3] ــ معجم البلدان 2/439 و 3/410.
[4] ــ تاریخ بغداد 6/326.
[5] ــ تاریخ مدینة دمشق 8/139.
[6] ــ العقد الفرید 8/139.
[7] ــ الاغانی 15/134.
[8] ــ تاریخ بغداد 6/326.
[9] ــ طبقات الشعراء (ابن معتز) 293.
[10] ــ تاریخ مدینة دمشق 8/138.
[11] ــ الاغانی 6/83 ـ 84 و 14/341.
[12] ــ تاریخ الطبری 8/452.
[13] ــ الاغانی 6/84.
[14] ــ الحیوان 3/113.
[15] ــ بغیة الطلب 3/1456.
[16] ــ الفهرست (الندیم) 188.
[17] ــ الوافی بالوفیات 8/409.*

دیگر منابع: الموشح 376 رسائل الجاحظ 1/284 مروج الذهب 4/385 عیون الاخبار 2/128 الانساب 2/354 البیان و التبیین 1/153 تاریخ التراث العربی 2/4/120 الاکمال 3/243 الاعلام 1/294.

اسحاق ـ ساباطی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

اسحاق بن عمار بن موسی بن مهران ساباطی فطحی.

ساکن بغداد بود1 و از اصحاب امام صادق(علیه السلام) به شمار می رفت.2 از پدر و برادرش روایت کرده است.3 محمد بن ابی عمیر نیز از او روایت می کند.4 در مذهب ساباطی اختلاف است برخی او را دوازده امامی5 و بعضی فطحی دانسته اند، اما در هر دو صورت ثقه و مورد اعتماد به شمار آمده است.6 وی دارای اثر ارزشمند و مورد استناد اصل می باشد که محمد بن ابی عمیر آن را روایت کرده است. گروهی او را با ابویعقوب اسحاق بن عمار بن حیّان صیرفی یکی دانسته اند که به اعتقاد آقابزرگ تهرانی، آنان دو شخصیت جداگانه هستند.7

پی نوشت ها

[1] ـ تنقیح المقال 1 / 119.
[2] ــ معالم العلماء 26.
[3] ــ دائرة المعارف الشیعیة العامه 3 / 355.
[4] ــ الفهرست (طوسی) 15.
[5] ــ دائرة المعارف الشیعیة العامه 1/355.
[6] ــ الفهرست (طوسی) 15 قاموس الرجال 1/498 اعیان الشیعه 3 / 273.
[7] ــ الذریعه 2 / 141.*

دیگر منابع: مجمع الرجال 1/196 رجال بحر العلوم 1/303 معجم رجال الحدیث 3/62 منتهی المقال 2/24 لغت نامه دهخدا 2/1893.

اسحاق ـ سعدی (م 242 هـ )

ابوابراهیم اسحاق بن ابراهیم بن نصر سعدی سغدی قرشی بخاری.

در چگونگی نسبت وی به سعدی اختلاف است برخی وی را منسوب به قبیله سعد دانسته و شهرت او را بدین سبب خوانده اند،1 اما قول غیرمشهور آن است که چون وی در محله بنی سعد در مدینه اقامت داشته، به سعدی ملقب گشته است.2 از لقب های بخاری و سُغدی او و اینکه ابن عدی او را اهل مرو دانسته است،3 برمی آید که منسوب به سُغد سمرقند و شهرت درست او سُغدی باشد. حدیث را از حسین بن علی جعفی، حماد بن اسامه و عبدالرزاق بن همّام فرا گرفت.4 از سعدی کسانی چون محمد بن اسماعیل بخاری و محدثان اهل عراق روایت کرده و حدیث آموخته اند.5 ابن حبّان نام وی را در زمره ثقات آورده6 و ابن حجر او را راستگو دانسته است.7 وی به سال 242 هـ درگذشت.8 کتاب المبتدی فی الحدیث اثر اوست.9

پی نوشت ها

[1] ـ تهذیب الکمال 2/388.
[2] ــ همان.
[3] ــ التعدیل و التجریح 1/352.
[4] ــ تهذیب الکمال 2/388.
[5] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 1/219.
[6] ــ الثقات 8/115.
[7] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 1/219.
[8] ــ تقریب التهذیب 1/55.
[9] ــ هدیة العارفین 1/197.*

دیگر منابع: التاریخ الکبیر 1/380 دائرة المعارف الشیعیة العامه 3/341.

اسحاق ـ سم ساعه (م 294 هـ )

اسحاق بن عمران سم ساعه بغدادی.

در اصل اهل بغداد و طبیبی حاذق و عالمی مشهور بود. به گفته صفدی، زمانی به دعوت زیادة الله بن اغلب که گویا زیادة الله اول (حکومت 20
[1] ـ 223 هـ ) مراد است، از بغداد به افریقیه، تونس کنونی رفت و در منطقه قیروان فلسفه و علوم پزشکی را گسترش داد.1 زرکلی می گوید که سم ساعه در سال 264 هـ دوران ابراهیم دوم (حکومت 26
[1] ـ 289 هـ ) به مغرب (تونس) فرا خوانده شد.2 بعدها بین او و حاکم قیروان که زیادة الله بن اغلب سوم (حکومت 290 ـ 296 هـ ) بود، کدورت و تیرگی حاصل گردید، لذا از حاکم خواست که به بغداد برگردد، ولی حاکم به او اجازه نداد و زمانی که زیادة الله بن اغلب احساس کرد که دیگر نیازی به وجود اسحاق بن عمران در قیروان نیست، دستور داد تا او را زندانی کنند. مردم آن منطقه جهت مداوای خویش در زندان به نزد وی می رفتند که این امر قابل تحمل برای حاکم نبود، بدین سبب حاکم دستور داد تا رگ او را بریدند و در اثر خونریزی زیاد، در قیروان از دنیا رفت و پس از مرگش به دستور حاکم او را به دار آویختند و مدت ها جنازه او بر سر دار بود.3 ابن ابی أصیبعه به تاریخ قتل او اشاره نکرده، ولی زرکلی قتل او را در سال 294 هـ می داند.4