349، 350 و 356.
[8] ــ کشف الظنون 1/217 و 682.
[9] ــ همان 2/1397، 1408، 1424، 1460، 1466، 1467 و 1781.
[10] ــ الذریعه 20/8.*

دیگر منابع: البدایة و النهایه 11/116 تاریخ الاسلام 22/107 دائرة المعارف الاسلامیه 2/99 معجم المطبوعات العربـیه 1/432 لغت نامه دهخدا 2/1889.

اسحاق ـ فرائضی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابواسماعیل اسحاق بن جندب فرائضی.

از فقها،1 نویسندگان2 و راویان برجسته ای است که رجال شناسان در مقام وثاقت مؤکد او اتفاق نظر دارند3 و شأن فقاهت وی در حدی بوده است که به او فرائضی (کسی که علم مواریث و قسمت ترکات داشته باشد) می گفتند.4 ابواسماعیل از راویان امام صادق(علیه السلام)است. عبیس بن هشام ناشری از او روایت کرده است.5 کتاب الحدیث6 اثر فرائضی می باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 417.
[2] ــ لسان المیزان 1 / 359.
[3] ــ رجال النجاشی 1 / 197 خلاصة الاقوال 11.
[4] ــ اللباب فی تهذیب الانساب 2/417.
[5] ــ رجال النجاشی 1/197.
[6] ــ همان.*

دیگر منابع: جامع الرواة 1/81 تنقیح المقال 1/113 رجال ابن داود 52 الوجیزه 15 اعیان الشیعه 3/269 معجم رجال الحدیث 3/43 نقد الرجال 39 مجمع الرجال 1/186 منهج المقال 52 قاموس الرجال 1/485 ایضاح الاشتباه 94 هدایة المحدثین 17.

اسحاق ـ کاتب (قرن سوم یا چهارم هجری)

ابوالحسین اسحاق بن ابراهیم بن سلیمان بن وهب کاتب.

جدش سلیمان (م 279 هـ ) سومین وزیر معتمد (خلافت 256 ـ 279 هـ )، و عمویش عبیدالله بن سلیمان (م289 هـ ) وزیر معتضد (خلافت 279 ـ 289 هـ ) بود.1 اسحاق معاصر قدامة بن جعفر بن قدامه (م310 هـ ) و فردی ادیب و متکلم بود که به فلسفه نیز گرایش داشت و در نوشته هایش از سجع بهره می برد و اهل بیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) را تعظیم و تکریم می نمود. آقابزرگ تهرانی ابوالحسین را از شیعیان محافظه کار دانسته و می گوید که در آغاز حکومت آل بویه زنده بود. او کتابی تحت عنوان البرهان فی وجوه البیان داشت که با نام نقد النثر و به نام قدامة بن جعفر چاپ شده است و حال اینکه درست نیست و نام کتاب قدامه، نقد الشعر است. این کتاب در چهار قسم مرتب شده است.2

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 26/97.
[2] ــ همان 24/279.*

دیگر منابع: الذریعه 9/23 المجدی فی الانساب 344.

اسحاق ـ کوسج (170 ـ 251 هـ )

ابویعقوب اسحاق بن منصور بن بهرام نیشابوری.

در حدود 170 هـ در مرو به دنیا آمد و در همان جا به تحصیل علم روی آورد، لیکن پس از چندی برای فراگیری علوم بیشتر راهی عراق، حجاز و شام شد و در آنجا علم فقه را نزد افرادی چون احمد بن حنبل و اسحاق بن راهویه فرا گرفت1 و پس از آن به بغداد رفت. ابویعقوب از افرادی مثل سفیان بن عینیه، وکیع بن جراح، احمد بن اسحاق، یحیی بن سعید قطان و دیگران روایت نقل می کرد.2 وی از فقهای بزرگ حنابله به شمار می آمد و در بین فقها کسانی چون بخاری، ترمذی، ابن ماجه، نسائی و مسلم از وی روایت نقل کرده اند. مسلم و نسائی وی را فردی ثقه معرفی کرده اند.3 اسحاق بن منصور بعد از مدتی که در بغداد مشغول تدریس فقه و حدیث بود، راهی نیشابور شد و تا آخر عمرش در آن شهر بود تا اینکه در 19 جمادی الاولی سال 251 از دنیا رفت و در مقبره خداباد نیشابور به خاک سپرده شد.4 وی دارای مسندی بوده است که از روی آن تدریس می کرد.5

پی نوشت ها

[1] ـ شذرات الذهب 2/123.
[2] ــ تاریخ الاسلام 19/82.
[3] ــ الوافی بالوفیات 8/426.
[4] ــ طبقات الحنابله 1/113.
[5] ــ معجم المؤلفین 2/239.*

دیگر منابع: الثقات 8/118 الاعلام 1/297 تاریخ بغداد 6/362 سیر اعلام النبلاء 12/258 تذکرة الحفاظ 2/524 الجرح و التعدیل 2/232 العبر 1/360 الکامل فی التاریخ 7/166.

اسحاق ـ مروزی (16
[1] ـ 238هـ )

ابویعقوب اسحاق بن ابراهیم بن مَخْلَد مروزی حنظلی تمیمی خراسانی، معروف به ابن راهویه.

فقیه، مجتهد، حافظ و محدث نیشابور که در سال 161 هـ متولد شد.1 راهویه مرکب از کلمه «راه» و «ویه» (یافتن و پیدا کردن)،2 لقبی است که اهالی مرو به مناسبت تولد پدرش ابراهیم در راه مکه به