رجال شناسان او را عامی دانسته3 و رجالیون اهل سنت از او با طعن یاد کرده اند.4 برخی چون ابن غضائری هم او را ضعیف شمرده اند که ممکن است علت این تضعیف، عامی بودن وی باشد، با این حال ثقه است.5 مرحوم مامقانی بر این باور است که او شیعه بوده، ولی تقیه می کرده است،6 ولی مرحوم تستری دیدگاه او را مردود می شمارد.7 در هر حال شیخ طوسی روایات امثال سکونی را قابل عمل می داند.8 کتاب النوادر از اوست.9

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 147.
[2] ــ معجم رجال الحدیث 3/108 و 186.
[3] ــ خلاصة الاقوال 199.
[4] ــ لسان المیزان 1/407.
[5] ــ معجم رجال الحدیث 3/106و 107.
[6] ــ تنقیح المقال 1/127.
[7] ــ قاموس الرجال 2/22.
[8] ــ عدة الاصول 1/380.
[9] ــ الفهرست(طوسی) 13*

دیگر منابع: رجال النجاشی 1/109 رجال ابن داود 55 رجال البرقی 28 جامع الرواة 1/91 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/612 معالم العلماء 9 الوجیزه 16.

اسماعیل ـ سکونی (در عصر امام جواد(علیه السلام))

ابویعقوب اسماعیل بن مهران بن محمد بن زید سکونی کوفی.

از اصحاب امام رضا(علیه السلام) بود1 و از آن بزرگوار حدیث نقل می کرد.2 برخی گفته اند که او از اصحاب امام صادق(علیه السلام) نیز محسوب می شد و از امام جواد(علیه السلام) هم حدیث نقل کرده است.3 همچنین از افرادی چون مالک بن عطیه احمسی حدیث نقل کرده است.4 افرادی چون علی بن حسن بن فضال و سلمة بن خطاب از او حدیث نقل می کردند.5 سکونی از دانشمندان جلیل القدر شیعه، از راویان موثق و مورد اعتماد، فردی خیّر و فاضل6 و دارای کتاب های زیادی بود.7 بعضی او را به غلو متهم نموده و گفته اند که چون از افراد ضعیف روایت نقل می کرد، قابل اعتماد نیست،8 ولی اکثر بزرگان او را توثیق کرده اند.9 از جمله آثار مهم او کتاب الملاحم، ثواب القرآن، خطب امیرالمومنین(علیه السلام)، الاهلیلجه، النوادر، صفة المؤمن و الفاجر،10 العلل و اصل می باشد.11

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 368.
[2] ــ معجم رجال الحدیث 3/190.
[3] ــ همان 3/189.
[4] ــ لسان المیزان 1/439.
[5] ــ رجال النجاشی 1/111.
[6] ــ همان و اختیار معرفة الرجال 589.
[7] ــ اعیان الشیعه 3/435.
[8] ــ رجال ابن داود 59.
[9] ــ اعیان الشیعه 3/435.
[10] ــ رجال النجاشی 1/111.
[11] ــ الفهرست (طوسی) 47.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 8 دائرة المعارف الشیعیة العامه 3/474 معجم المؤلفین 2/297 رجال البرقی 55 جامع الرواة 1/103 تنقیح المقال 1/145 الذریعه 7/189.

اسماعیل ـ شالنجی (م 230 هـ )

ابواسحاق اسماعیل بن سعید شالنجی کسائی طبری جرجانی.

شالنجی اهل طبرستان1 و ساکن استرآباد بود. از افرادی چون محمد بن حسن، سفیان بن عیینه و یحیی بن قطّان روایت نقل کرده و ضحاک بن حسین، ابوالعباس احمد بن العباس و اهالی استرآباد و جرجان از وی روایت کرده اند.2 او را صدوق،3 دارای تألیفات زیاد و از اصحاب رای به شمار آورده اند. احمد حنبل با وی مکاتبه داشت و ابواسحاق را فقیه، عالم و فاضل معرفی کرد. در مجلس درس وی در استرآباد، حدود پنجاه فقیه و اهل علم حضور داشتند و روایاتی را که نقل می کرد، می نوشتند.4 شالنجی در حدود چهل سال در شمار اهل رای بود، سپس از این عقیده بازگشت و به اهل حدیث گرایید و خود، این سال ها را دوران گمراهی نامیده است.5 او حنفی مذهب بود6 و البیان را که کتابی فقهی است، بر اساس مذهب ابی حنیفه تألیف نمود.7 علاوه بر آن، کتاب دیگری نیز به نام فضائل الشیخین دارد.8 شالنجی در سال 2309 و یا 246 هـ در روستای دهستان نزدیک جرجان درگذشت.10

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ جرجان 141.
[2] ــ الجواهر المضیئه 1/150.
[3] ــ تاریخ الاسلام 16/90.
[4] ــ الجواهر المضیئه 1/150.
[5] ــ تاریخ جرجان 141 الانساب 3/383.
[6] ــ طبقات الحنابله 1/104.
[7] ــ تاریخ الاسلام 16/90.
[8] ــ هدیة العارفین 1/208.
[9] ــ تاریخ الاسلام 16/90.
[10] ــ الجواهر المضیئه 1/150.*

دیگر منابع: الثقات 8/97 الجرح و التعدیل 1/1/173 اللباب فی تهذیب الانساب 2/176 کشف الظنون 1/264.

اسماعیل ـ صیرفی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

اسماعیل بن عمّار بن حیّان صیرفی کوفی تغلبی.

برادر اسحاق بن عمّار1 و صحابی امام جعفر صادق(علیه السلام)بود2 و از