سال 264هـ در 89 سالگی در مصر درگذشت و ربیع بن سلیمان موذن مرادی بر وی نماز گزارد و نزدیک قبر شافعی دفن شد.12

پی نوشت ها

[1] ـ وفیات الاعیان 1/217.
[2] ــ الفهرست (الندیم) 266.
[3] ــ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1/58.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 266.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 12/492.
[6] ــ وفیات الاعیان 1/217.
[7] ــ سیر اعلام 12/492.
[8] ــ تاریخ الاسلام 20/66.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 266.
[10] ــ وفیات الاعیان 1/217.
[11] ــ سیر اعلام النبلاء 12/492.
[12] ــ وفیات الاعیان 1/218.*

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (اسنوی) 1/58 النجوم الزاهره 3/39 الانساب 5/278 طبقات الفقهاء 97 شذرات الذهب 1/148 العبر 1/379 الجرح و التعدیل 2/204 هدیة العارفین 1/207 الاعلام 1/329 معجم المؤلفین 2/299.

اسماعیل ـ نوبختی (زنده در 232 هـ )

ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق بن ابی سهل نوبختی فارسی.

از مشهورترین پسران ابوسهل است که اخبار او با ابونواس (م 198 هـ ) مشهور بوده و این شاعر او را هجوهایی گفته است، هر چند که اسماعیل در حقّ او اکرام و مهمان نوازی هایی داشته است. از پسران ابوسهل کسی که بیش از همه به ابونواس خدمت کرده و اشعار او را ضبط و برای دیگران روایت نموده، همین اسماعیل است. حمزه اصفهانی با چند واسطه از او اخبار ابونواس را نقل نموده است. ابوالحسن یوسف بن ابراهیم کاتب از شاگردان نوبختی بود و در سال 225 هـ در دمشق از وی روایت می کرد.

نوبختی در دستگاه مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) جزء ندما و ادبای وی بود1 و از بزرگان عصر خویش شمرده می شد. جدش ابوسهل در خزانه هارون الرشید (خلافت 170 ـ 193 هـ ) بود. برادرش یعقوب از اصحاب امام رضا(علیه السلام)، و فرزندش اسحاق از اصحاب امام هادی(علیه السلام)به شمار می رفت و خود اسماعیل فردی فاضل، متکلم و از بزرگان امامیه بود و در علم کلام کتابی تحت عنوان الیاقوت تألیف کرد. علامه حلی در کتاب انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، و نیز عبدالحمید بن ابی الحدید معتزلی در کتاب فص الیاقوت آن را شرح نمودند.2

به گفته طبری، وقتی واثق (خلافت 227 ـ 232 هـ ) به سال 232 هـ در حال احتضار بود، گروهی از اطبا و منجمان از جمله اسماعیل بن ابی سهل بن نوبخت در کنار او حاضر بودند،3 بنابر این اسماعیل در این سال در قید حیات بود.

پی نوشت ها

[1] ـ خاندان نوبختی 15 ـ 18.
[2] ــ تأسیس الشیعه 364 ـ 366.
[3] ــ تاریخ الطبری 9/151.*

دیگر منابع: البُخَلاء 1/125 اعیان الشیعه 3/311 الذریعه 25/271.

اسماعیل ـ هاشمی (م قرن سوم هجری)

اسماعیل بن یسار هاشمی عباسی.

از موالی اسماعیل بن علی بن عبدالله بن عباس بود1 که از محدثانی چون عبدالله بن غالب قیسی، احمد بن زیاد بن ارقم کوفی و عثمان بن سدوسی روایت کرده است. راویانی چون علی بن معلی، علی بن اسباط و محمد بن حسین بن ابی الخطاب (م 262 هـ ) از وی روایت کرده اند.2 علمای رجال شیعه وی را ضعیف شمرده اند.3 کتاب الحدیث از اوست. به اعتبار روایت ابن ابی الخطاب، اسماعیل بن یسار را از رجال قرن سوم به شمار می آوریم.4

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/116.
[2] ــ جامع الرواة 1/105.
[3] ــ رجال النجاشی 1/116.
[4] ــ مستدرکات علم رجال الحدیث 7/47.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 428 تنقیح المقال 1/146 حاوی الاقوال 3/260 خلاصة الاقوال 200 مجمع الرجال 1/228 منهج المقال 61 نقد الرجال 48 قاموس الرجال 2/127 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/677 الوجیزه 17 معجم رجال الحدیث 3/201.

اسماعیل ـ یحصبی (م قرن سوم هجری)

ابومروان اسماعیل بن موصّل بن اسماعیل یحصبی تطیلی.

نام پدرش مؤمل نیز آمده است.1 اهل تطیله، از شهرهای اندلس بود2 و برای کسب علم و دانش به سفر رفت و از عتبی دانش آموخت.3 مذهب وی مذهب مردم عراق، و دارای آثاری به نام های کتاب الشروط و کتاب الوثائق والسجلات بود.4 تاریخ وفات وی به دست نیامد، لکن با توجه به اینکه در زمان ریاست امیر عبدالله(م 300 هـ ) زنده بوده،5 به دست می آید که در نیمه دوم قرن سوم می زیسته است.

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 1/467. 2 ـ جذوة المقتبس 158.
[3] ــ تاریخ علماء الاندلس