صد هزار درهم نیز از او جایزه گرفت.2

اشجع از جمله مداحان بزرگ بود و بیشتر خلفا و بزرگان بغداد را مدح کرد.3 برخی هم گفته اند که او بر امام صادق(علیه السلام)وارد شد و آن حضرت را مدح کرد و امام مبلغ چهارصد درهم به او هدیه فرمود. همچنین امام رضا(علیه السلام) را مدح کرد.4 از این جهت ابن شهرآشوب نامش را از جمله شعرای اهل بیت(علیهم السلام)آورده است5 و صاحب اعیان الشیعه گفته که مدح امام صادق و امام رضا(علیهما السلام)، آن هم در شرایط سخت آن روزگار، دلیل بر تشیّع او می باشد.6 از جمله آثار او، دویست ورقه شعر است که بر جای مانده است.7 او سرانجام در حدود 195 هـ درگذشت.8

پی نوشت ها

[1] ـ الاغانی 18/213 تاریخ بغداد 7/45 الشعر والشعراء 609 و 610.
[2] ــ تاریخ بغداد 7/45 طبقات الشعراء (ابن معتز) 250 و251.
[3] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/68.
[4] ــ اعیان الشیعه 3/447.
[5] ــ معالم العلماء 153.
[6] ــ اعیان الشیعه 3/447.
[7] ــ الفهرست (الندیم) 4/184.
[8] ــ الاعلام 1/331.*

اصبغ ـ حنظلی (م پس از 100 هـ )

ابوالقاسم اصبغ بن نباتة بن حارث مجاشعی تمیمی حنظلی کوفی.

از خواص اصحاب حضرت علی1 و صحابی امام حسن(علیهما السلام)2 به شمار می رفت و از علی(علیه السلام)3 و عمار یاسر4 روایت کرده است و اشخاصی همچون ابوجارود زیدی،5 سعد بن طریف6 و یحیی بن ابی هیثم7 از وی روایت کرده اند. رجال نویسان او را از شرطة الخمیس و از شیعیان و یاران برجسته حضرت علی(علیه السلام)8 و فردی مورد اعتماد برشمرده اند.9 او فردی زاهد، عابد و در عین حال از سوارکاران شجاع و جنگجو به شمار می رفت.10 آقابزرگ گوید که او نخستین کسی است که مقتل الحسین(علیه السلام) را به رشته تحریر درآورد. بعد از سال 100 هـ درگذشت.11 دارای آثاری از جمله کتاب عجائب احکام امیرالمؤمنین(علیه السلام)12 و مقتل ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) است و عهدنامه مالک اشتر و وصیتنامه علی(علیه السلام) به محمد حنفیّه را روایت کرده است.13

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (طوسی) 37 رجال النجاشی 1/69.
[2] ــ رجال الطوسی 66.
[3] ــ معالم العلماء 27 میزان الاعتدال 1/271.
[4] ــ تاریخ الاسلام 7/28.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 38 جامع الرواة 1/107.
[6] ــ رجال النجاشی 1/70.
[7] ــ التاریخ الکبیر 2/35.
[8] ــ الطبقات الکبری 6/226.
[9] ــ تنقیح المقال 1/150.
[10] ــ اعیان الشیعه 2/465.
[11] ــ الذریعه 22/23.
[12] ــ اعیان الشیعه 3/465.
[13] ــ الفهرست (طوسی) 38.*

دیگر منابع: رجال البرقی 5 رجال ابن داود 60 خلاصة الاقوال 24 منهج المقال 62 معجم رجال الحدیث 3/319 الکامل فی ضعفاء الرجال 1/407 مناقب آل ابی طالب(علیه السلام)1/324 تقریب التهذیب 1/81 نضد الایضاح 62 اسد الغابه 3/307.

اصبغ ـ مصری (پس از 150 ـ 225 هـ )

ابوعبدالله اصبغ بن فرج سعید بن نافع مصری اموی قرشی.

پس از سال 150 هـ در فسطاط، از شهرهای مصر متولد شد.1 جدش نافع، آزاد شده عبدالعزیز بن مروان بن حکم اموی حاکم مصر بود. اصبغ فقه را نزد اساتیدی چون ابن قاسم، ابنوهب و اشهب فرا گرفت2 و از کسانی مانند اسامة بن زید بن اسلم، حاتم بن اسماعیل و عیسی بن یونس روایت نمود و افرادی چون بخاری، احمد بن حسن ترمذی، احمد بن فرات رازی و بکر بن سهل دمیاطی از وی روایت کرده اند. ابن معین بر این باور است که وی داناترین فرد به دیدگاه مالک بود.3 برخی دیگر او را در مصر بی مانند دانسته اند. ذهبی او را فقیه مالکی مذهب، مفتی دیار مصر و فردی ثقه و اهل ورع می داند. برخی نیز او را نکوهش کرده و خبیث اللسان به حساب آورده اند. او پس از اینکه از جانب معتصم (خلافت 218 ـ 227 هـ ) احضار شد، فرار کرده و در حُلوان پنهان شد4 و بنابر مشهور، در سال 225 هـ در همان جا درگذشت.5 کتاب های اصول، تفسیر غریب الموطأ، ادب الصائم، مزارعه، ادب القضاة، الردّ علی اهل الاهواء و مجموعه شنیده هایش از ابن قاسم که 22 جلد می باشد، از آثار اوست.6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 16/97.
[2] ــ ترتیب المدارک 2/561.
[3] ــ تهذیب الکمال 3/304.
[4] ــ سیر اعلام النبلاء 10/656.
[5] ــ وفیات الاعیان 1/240.
[6] ــ ترتیب المدارک 2/561.*

دیگر منابع: خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 1/362 الثقات 8/133 طبقات الفقهاء 153 الوافی بالوفیات 9/281 العبر 1/309 شذرات الذهب 2/56 الاعلام 1/333 التاریخ الکبیر 2/36 هدیة العارفین 1/224 الجرح و التعدیل 2/321 تذکرة الحفاظ 2/457 معجم المؤلفین 2/302.