كه در فقه معنايى خاص دارند) باشند يا نباشند. از اينرو، عناوين فقهى، اعم از اصطلاحات فقهىاند. عناوين فقهىاى كه مدخل فرهنگ فقه قرار مىگيرند، عبارتند از:
يك . موضوع حكم:عنوانى كه در يك مسئله فقهى موضوع قرار مىگيرد و حكم شرعى ـ اعم از تكليفى و وضعى ـ به آن نسبت داده مىشود. براى مثال، در مسئلههاى «نماز خواندن واجب است» و «آب،پاك است»، نماز و آب موضوعاند، با اين تفاوت كه نماز اصطلاح فقهى است. بيشتر مدخلهاى فرهنگ فقه، موضوع فقهىاند.
دو . متعلّق موضوع:عنوانى كه به صورت وصف يا قيد، دايره موضوع فقهى را محدود و مشخص مىكند. براى مثال، در مسئلههاى «آب مضاف، با ملاقات نجاست نجس مىشود»، «جنگ كردن در ماههاى حرام، حرام است» و «وقوف از ظهر تا غروب روز عرفه در عرفات واجب است» عناوين: مضاف، ماههاى حرام، روز عرفه و عرفات متعلّق موضوعاند؛ با اين تفاوت كه مضاف، وصف؛ ماههاى حرام و روز عرفه، قيد زمانى و عرفات، قيد مكانى است.
سه . حكم:عنوانى كه در يك مسئله فقهى، محمول قرار مىگيرد. در مثال «نماز خواندن واجب است» وجوب و در مثال «آب، پاك است»، پاك بودن، حكم مىباشند؛ با اين تفاوت كه وجوب، حكم تكليفى است و پاك بودن حكم وضعى. تمامى احكام تكليفى و وضعى و نيز قواعد فقهى، مانند قاعده يد، قاعده اتلاف و قاعده ضمان كه كلّىاند و در همه يا بسيارى از ابواب فقهى كاربرد دارند، بخش معتنابهى از مدخلهاى فرهنگ فقه را تشكيل مىدهند.
چهار .متعلّق حكم:عنوانى كه از اوصاف و حالات حكم است، مانند عناوين: كفايى، عينى، توصّلى، تعبّدى، مضيّق و موسّع. در مثالِ «جهاد واجب كفايى است» كفايى، متعلّق حكم، يعنى وجوب است.
پنج . عناوين مرتبط با فقه:عناوين مصطلحى كه با فقه ارتباط تنگاتنگ دارند، مانند اصطلاحات اصولى همچون: كتاب، سنّت، اجماع و عقل و اصطلاحات حديثى همچون: